Του Βασίλη Πανάγου…
Τα ποτάμια όταν πλημμυρίζουν προκαλούν ανυπολόγιστες καταστροφές. Στο πέρασμά τους διασκορπίζουν ή θάβουν με τα φερτά υλικά, δημιουργήματα της φύσης και έργα των ανθρώπων. Ωστόσο, κάποιες φορές, τα ορμητικά νερά σκάβουν βαθιά τη γη, για να φέρουν στο φως ευρήματα από το μακρινό παρελθόν.
Κάπως έτσι, αποκαλύφθηκε πρόσφατα το λιθόκτιστο τοιχίο στην όχθη του Πορταϊκού, το οποίο τα παλαιότερα χρόνια προστάτευε τη Μονή της Θεοτόκου των Μεγάλων Πυλών, από τα νερά του ποταμού. Προφανώς, αυτό το τοιχίο είδε ο Απόστολος Αρβανιτόπουλος, διακεκριμένος αρχαιολόγος και καθηγητής πανεπιστημίου, όταν το 1911 επιθεώρησε τον ναό της Πόρτας Παναγιάς. Γράφει ο Αρβανιτόπουλος:
«Ἡ ἐκκλησία αὓτη κεῖται κατά την ἀριστεράν ὂχθην τοῦ ποταμοῦ, καθ’ οὗ τῶν πλημμυρῶν οἱ Βυζαντῖνοι ἢδη ἐποίησαν τρεῖς περιβόλους ἰσχυρούς, οὓς ὃμως πολλαχοῦ διέρρηξε το ρεῦμα.
Οὓτως ἐπιβάλλεται ἡ ἐπισκευή μέν αὐτῶν, ἡ ποίησις δέ τετάρτου περιβόλου κατά τό σημείον Δ΄. Περί τούτον ἁρμόδιον, ἳνα προνοήση καί ἐκτελέση, εἶναι τό Εἰδικόν Ἀρχιτεκτονικόν τμῆμα τοῦ Ὑπουργείου τῶν εκκλησιαστικῶν». Παρεμπιπτόντως, κρίνεται χρήσιμο να ενημερωθεί η αρχαιολογική υπηρεσία από τις αρμόδιες αρχές. Το λιθόχτιστο κτίσμα αποτελεί στοιχείο της ιστορίας του ναού και δείγμα αντιπλημμυρικού έργου μια άλλης εποχής.
Συνεπώς πρέπει να χαρακτηριστεί διατηρητέο, ώστε να αποφευχθεί ο βανδαλισμός μιας ενδεχόμενης επιχωμάτωσης, με αφορμή τα αντιπλημμυρικά έργα στην κοίτη του Πορταϊκού.
