Του Νικολάου Ιωάν. Παπαγεωργίου
Δεν θα κομίσω «γλαῦκα εἰς Ἀθήνας» παρουσιάζοντας τα γνωστά σε όλους κάλαντα, για να πω ότι κάτι έγραψα. Ανέσυρα από το αρχείο μου δύο κάλαντα άγνωστα στα μέρη μας. Μου τα έψαλαν «τα παιδιά μου, οι στρατιώτες μου» όταν υπηρετούσα σε ακριτική περιοχή της πατρίδας μας.
1.Χριστουγέννων
Ήρθαμι στουν αφέντη μας τουν πουλυχρουνιμένου.
Μας έδουκι ένα φούρνου ψουμί κι άλλα τόσα φλουριά.
Όσ’ άστρα απ’ τουν ουρανό κι φύλλα απ’ τα δέντρα,
τόσα καλά να τσ δώσ’η Θιός, ιδώ που τραγουδάμι.
Χέρι να μην τουν πουνάει, πουδάρι να μην τουν πουνάει
κιφάλι να μην τουν πουνάει, καρδιά να μην τουν πουνάει.
Πέτε παλικάρια αμήν, αμήν.
- Πρωτοχρονιάς
Σι αρχουντικό, σι αρχουντικό θα πάμι,
να δούμι τουν αφέντη μας τουν πουλυχρουνιμένου,
πο‘χει τα σπίτια τα ψηλά μι τα ψηλά παρμάκια,
α πο‘χει τις τρανές αυλές τις μαρμαρουστρουμένις.
Άνιξι πόρτα μ’ ανοιξι, άνοιξι καμαρένια μ’,
έχου δυο λόγια να σι που κι εκείνα ζαχαρένια.
Άγιους Βασίλης έρχιτι από την Καισαρεία,
βαστάει πένα κι χαρτί, χαρτί κι καλαμάρι.
Βασίλη μ’ πουθιν έρχισει κι απουθι κατιβαίνις.
Από τη μάνα μ’ έρχουμι κι στου σκουλειό πηγαίνου.
Κάτσι να φας, κάτσι να πιείς, κάτσι να τραγουδήσεις.
Ιγώ τραγούδια δεν ξέρου, ξέρου την αλφαβήτα.
Στην πατηρίτσα ακούμπησι κι απόλυκαν κλουνάρια,
κλουνάρια χρυσουκλούναρα κι φύλλα απού τα δέντρα.
Σ’ αυτό το σπίτι του ψηλό, πέτρα να μη ραγίσει
κι ου νοικοκύρης του σπιτιού χίλια χρόνια να ζήσει.
Σφάξαμε τουν κόκορα κι αφήσαμι την κότα.
Δωσ’ μας κυρά μας του μπαχτσίς, να πάμι σ’ άλλη πόρτα.
Το έθιμο της Βασιλόπιτας (για την ακρίβεια αγιοβασιλόπιτας).
Διαβάζουμε στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο: «Την Κυριακή στην αίθουσα τάδε θα κόψουμε την πίτα». Ακούμε τον διευθυντή της τάδε δημόσιας υπηρεσίας: «Χθες στις δώδεκα κόψαμε στο γραφείο την πίτα και τους άφησα μετά φύγουν». Ερωτώ εγώ που δεν γνωρίζω τις λεπτομέρειες της κοπής: «Λαχανόπιτα ή τραχανόπιτα θα κόψουν ή έκοψαν»;
Και γιατί τόση φασαρία για μία πίτα; Την οποία συνδυάζουν με στολισμό της αίθουσας με παχύσαρκους «αγιοβασίληδες», ντυμένους με κόκκινα ρούχα. Και οι πολύξερες τηλεπερσόνες στην τηλετύφλωση εμφανίζονται δήθεν ….αγιοβασιλίτσες, με κόκκινα σκουφιά και ψεύτικα άσπρα γένια. Ντρέπονται ή φοβούνται να πουν τη λέξη βασιλόπιτα;
Μα αγαπητοί μου ο Άγιος Βασίλειος ήταν ορθόδοξος επίσκοπος και φορούσε το τιμημένο μαύρο ράσο. Επίσης μαύρο ήταν και το κάλυμμα της κεφαλής του. Μαύρα ήταν επίσης και τα σανδάλια που φορούσε. Και όταν λειτουργούσε φορούσε τα ιερά άμφια που δεν έχουν καμμία σχέση με τα χρώματα της συσκευασίας γνωστού αναψυκτικού με τα οποία ντύνουμε σήμερα τον δήθεν άγιο Βασίλη. Ήταν αδύνατος και δεν πρόλαβαν τα γένια του να ασπρίσουν, γιατί πέθανε σε ηλικία 49 ετών. Πού βρέθηκαν ο κόκκινος σκούφος, το κόκκινο πανωφόρι οι κόκκινες μπότες και τα άσπρα γένια;
Για το έθιμο της βασιλόπιτας υπάρχει η εξής παράδοση:
Όταν ο Άγιος Βασίλειος ήταν επίσκοπος της Καισαρείας, ο έπαρχος της Καππαδοκίας πήγε με άγριες διαθέσεις να εισπράξει φόρους. Οι κάτοικοι φοβήθηκαν και ζήτησαν τη βοήθεια του επισκόπου τους. Αυτός τους είπε να συγκεντρώσουν ότι πολύτιμα αντικείμενα είχαν για να τα προσφέρουν στον έπαρχο. Ο Άγιος όμως τον έπεισε να φύγει χωρίς να πάρει τίποτα. Ήταν παραμονή της πρωτοχρονιάς.
Επειδή η επιστροφή των αντικειμένων στους κάτοχους ήταν πρακτικά αδύνατη, με συμβουλή του Αγίου ζυμωθήκαν πλακούντια [μικρές πίτες -βλουγουδάκια] και μέσα σ’ αυτούς τοποθετήθηκε και ένα πολύτιμο αντικείμενο. Μετά έγινε η διανομή όπου, σαν από θαύμα, στον καθένα έτυχε αυτό που είχε δώσει. Από τότε κάνουμε στη γιορτή του Αϊβασιλόπιτες με νομίσματα μέσα.
Υπάρχουν και άλλες παραλλαγές γι’ αυτό.
Επί του παρόντος να έχουμε χρόνια πολλά και καλά με ειρήνη Χριστού.
