Του Νικόλαου Ρήγα/Ιστορικού
Η «επανάσταση» των κολίγων της Μεγάλης Πουλιάνας Τρικάλων (σημερινή Πηγή του Δ. Πύλης) αποτελεί ένα λιγότερο γνωστό ιστορικό γεγονός της τοπικής μας ιστορίας, το οποίο εντάσσεται στα γεγονότα του ευρέως γνωστού «Αγροτικού Ζητήματος».
Η απελευθέρωση της Θεσσαλίας το 1881, θα «γεννήσει» την αρχή της «τσιφλικοκρατίας». Η αδυναμία της Ελληνικής Πολιτείας να αποζημιώσει τους Οθωμανούς τσιφλικάδες και η διάθεση των Οθωμανών αντίστοιχα να πουλήσουν τα τσιφλίκια τους, είχε ως αποτέλεσμα να προσελκύσει το ενδιαφέρον Ελλήνων επενδυτών του εξωτερικού, οι οποίοι αγόρασαν τις εκτάσεις (τσιφλίκια) από τους Οθωμανούς μαζί με τα χωριά που υπάγονταν μέσα σε αυτές.
Συγκεκριμένα, η Πηγή Τρικάλων (Μεγάλη Πουλιάνα τότε) θα αγορασθεί λίγα χρόνια αργότερα (1893), ως τσιφλίκι από τον Έλληνα επιχειρηματία Κων/νο Τσιτσόπουλο.
Τα πρώτα χρόνια της προσάρτησης της Θεσσαλίας στο Ελληνικό Βασίλειο, πολλά χωριά εξεγέρθηκαν ζητώντας την αναδιανομή της θεσσαλικής γης. Κάθε προσπάθεια τους καταπνίγηκε, τόσο από τα σώματα «προστασίας» των τσιφλικάδων όσο και από τις δυνάμεις του στρατού και της χωροφυλακής.
Την σημαντικότερη κινητοποίηση των κολίγων της Θεσσαλίας, στην οποία θρηνήθηκαν και θύματα, καθώς ο στρατός και η χωροφυλακή άνοιξαν πυρ απέναντι στους αγρότες, αποτελεί η εξέγερση των κολίγων στο χωριό Κιλελέρ της Λάρισας, στις 6 Μαρτίου του 1910.
Η «ΑΝΤΑΡΣΙΑ» ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΠΟΥΛΙΑΝΑΣ
Η Μεγάλη Πουλιάνα ήταν το κεντρικό χωρίο του τσιφλικιού του Κ. Τσιτσόπουλου, στο οποίο ο ίδιος είχε και το αρχοντικό του, το οποίο επισκεπτόταν σπάνια. Ως χρυσοχόος και τραπεζίτης, έδρα των επιχειρηματικών του δραστηριοτήτων ήταν κατά βάση η Κωνσταντινούπολη και μεταγενέστερα η Αθήνα και η Λάρισα. Την «εποπτεία» του τσιφλικιού, υπεύθυνοι για την διατήρηση της τάξης και την συγκομιδή της σοδειάς είχαν οι επιστάτες.
Τον Ιούλιο του 1910, μερικούς μήνες μετά την εξέγερση του Κιλελέρ, οι κολίγοι-κάτοικοι της Μεγάλης Πουλιάνας, μετά από μια σειρά αυθαιρεσιών σε βάρος τους, θα συσπειρωθούν γύρω από το πρόσωπο του ιερέα του χωριού και με όρκο στο Ευαγγέλιο θα αντιταχθούν στην καταβολή του 1/3 της σοδειάς των περιβολιών τους και των λιβαδιών του χωριού.
Η «ανταρσία» τους θα φέρει πολύ σύντομα αντιδράσεις με τον γενικό αντιπρόσωπο του τσιφλικιού εν ονόματι, Δημ. Σταμάτη να καταφεύγει στην Εισαγγελία Τρικάλων, καταγγέλλοντας τους κολίγους για ανυπακοή και επαναστατικές διαθέσεις. Άμεσα, εισαγγελέας, ανακριτής και σώμα της χωροφυλακής θα επέμβουν διενεργώντας ανακρίσεις και συλλήψεις. Ως υπαίτιος της «ανταρσίας» θα κατηγορηθεί ο ιερέας της Πηγής και θα αποφασιστεί η προφυλάκιση του.
Η απόφαση των αρχών θα ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων με τους κολίγους της Μ. Πουλιάνας να εμποδίζουν τη σύλληψη και να ζητούν την προφυλάκιση όλου του χωριού με τον όρο να αφεθεί ελεύθερος ο ιερέας. Η «ανταρσία» θα λήξη τελικώς με την προσαγωγή των πρωτεργατών τους οποίους ακολούθησε και ο ιερέας. Το συγκεκριμένο γεγονός έγινε γνωστό σε ολόκληρη τη Θεσσαλία, όπως αποτυπώνεται και στον τύπο της εποχής:
Εικόνα 1: Άρθρο με τίτλο «ΣΚΗΝΑΙ ΕΙΣ ΠΟΥΛΙΑΝΑΝ» της εφημερίδας «ΜΙΚΡΑ», Λάρισα, 9-6-1910
Η «ανταρσία» των κολίγων της Πηγής, σε μια τεταμένη περίοδο για τη Θεσσαλία, αποτέλεσε μια ιστορική πράξη αντίστασης απέναντι στην αυθαιρεσία των τσιφλικάδων και την εκμετάλλευση των θεσσαλών αγροτών. Πρόκειται για ένα ιστορικό γεγονός άξιο μνείας, το οποίο αντιπροσωπεύει τη δυναμική του λαού απέναντι στην υπονόμευση των εργατικών δικαιωμάτων.
ΠΗΓΕΣ
Εφημερίδα «ΜΙΚΡΑ», Λάρισα, φ. 9ης Ιουνίου 1910
