Η ομηρία των Αμερικανών διπλωματών διήρκησε 444 ημέρες και προκάλεσε τη διπλωματική κρίση ανάμεσα στις ΗΠΑ και το Ιράν που παρατηρείται μέχρι και σήμερα.
Η μυστική επιχείρηση διάσωσης των ομήρων με την κωδική ονομασία «Επιχείρηση Νύχι του Αετού», έληξε άδοξα με το θάνατο οκτώ Αμερικανών στρατιωτών σημαίνοντας και τη λήξη της προεδρίας του Τζίμι Κάρτερ.
Τελικά, η κρίση τερματίστηκε έπειτα από τη διακήρυξη του Αλγερίου στις 19 Ιανουαρίου 1981 η οποία, μεταξύ άλλων, προέβλεπε πως οι ΗΠΑ δεν θα αναμιγνύονταν στρατιωτικά ή πολιτικά στις εσωτερικές υποθέσεις του Ιράν.
Οι όμηροι αφέθηκαν ελεύθεροι και επέστρεψαν στις ΗΠΑ, ενώ ήδη μία ομάδα έξι Αμερικανών είχε καταφέρει να ξεγλιστρήσει από τα χέρια των Ιρανών και να βρει καταφύγιο στην πρεσβευτική οικία του Καναδού πρέσβη, γεγονός που έδωσε την αφορμή στον Μπεν Άφλεκ να σκηνοθετήσει την ταινία «Επιχείρηση Αργώ» που απέσπασε Όσκαρ καλύτερης ταινίας.Η κρίση, ωστόσο, ανάμεσα στις δύο χώρες οδήγησε στη διακοπή των διπλωματικών σχέσεων ανάμεσα σε Τεχεράνη και Ουάσιγκτον, ενώ ακόμα και σήμερα 46 χρόνια μετά την κατάληψη της Αμερικανικής πρεσβείας η ένταση είναι έκδηλη μεταξύ των δύο πλευρών.
Τον Απρίλιο του 1980, η ομηρία των 49 Αμερικανών που κρατούνταν ακόμη δεν είχε λυθεί και έτσι αποφασίστηκε η διεξαγωγή μιας επιχείρησης διάσωσης με το κωδικό όνομα «Νύχι του Αετού» (Eagle Claw). Ορισμένα τεχνικά προβλήματα που αντιμετώπισαν πολλά από τα εμπλεκόμενα εναέρια μέσα οδήγησαν στη ματαίωση της αποστολής. Όμως, κατά τη διάρκεια της απόσυρσης των αμερικανικών δυνάμεων συγκρούστηκε ένα ελικόπτερο με ένα μεταγωγικό αεροσκάφος, με αποτέλεσμα τον θάνατο 8 Αμερικανών στρατιωτών και την αποκάλυψη της αποτυχημένης αιφνιδιαστικής επιχείρησης.
«Μεγάλα ερωτηματικά άφησε η αποτυχημένη απόπειρα απελευθερώσεως των ομήρων»που κατέπληξε τον κόσμο .
Την ίδια ώρα, ο Αγιατολάχ Χομεϊνί απειλούσε για την τύχη των ομήρων. «Ο Αγιατολλάχ Χομέινι, σε ραδιοφωνικό μήνυμά του προς το Περσικό έθνος, είχε αναφέρει, ότι η αποτυχημένη Αμερικανική προσπάθεια διασώσεως των ομήρων, κατέληξε “σε δεκάδες θανάτους”, ενώ πολλοί ακόμη Αμερικανοί αντιμετώπιζαν τον θάνατο στην έρημο Καβίρ όπου η αποστολή τους απέτυχε.
Μετά την επιχείρηση «Νύχι του Αετού», οι Ιρανοί φοιτητές μετέφεραν ξεχωριστά τους ομήρους σε διάφορες περιοχές, ώστε να μην μπορεί να γίνει μία επιχείρηση μαζικής διάσωσης. Η αποτυχία αυτή αποτέλεσε βαρύ πλήγμα τόσο για τις ΗΠΑ όσο και τον πρόεδρό τους προσωπικά. Βεβαρυμένος και από το γεγονός ότι δεν είχε επιλύσει το ζήτημα της ομηρίας , ο Τζίμι Κάρτερ δεν μπόρεσε να επανεκλεγεί το 1980. Τον διαδέχθηκε ο Ρόναλντ Ρήγκαν, λίγο μετά την ορκωμοσία του οποίου οι Ιρανοί τους απελευθέρωσαν .
Για την επιχείρηση, μία από τις πρώτες Δύναμεις των ΗΠΑ , η Δέλτα (Delta Force), συνάντησε πολλά εμπόδια και αποτυχίες και στη συνέχεια ματαιώθηκε. Οκτώ ελικόπτερα στάλθηκαν στην πρώτη περιοχή σταδίου που ονομάζεται «Έρημος 1» (Desert One), αλλά μόνο πέντε έφτασαν σε επιχειρησιακή κατάσταση. Το ένα αντιμετώπισε υδραυλικά προβλήματα, ένα άλλο έπεσε σε αμμοθύελλα και το τρίτο έδειξε σημάδια ραγισμένης πτέρυγας του ρότορα. Κατά τη διάρκεια του επιχειρησιακού σχεδιασμού, αποφασίστηκε ότι η αποστολή έπρεπε να ματαιωθεί .Σε μια κίνηση που εξακολουθεί να συζητείται ακόμα και σήμερα στους στρατιωτικούς κύκλους, οι διοικητές πεδίου συμβούλεψαν τον Πρόεδρο Κάρτερ να ματαιώσει την αποστολή, κάτι που έκανε.
Σήμερα λοιπόν , 46 χρόνια μετά , έχω την αίσθηση ότι ήρθε η ώρα εξωφλήσεως του λογαριασμού που ποτέ οι Αμερικάνοι δεν είχαν ξεχάσει …….
Ηρακλής Βούλτσος
