Γ. Μανιάτης προς Ύπατη Εκπρόσωπο Ε.Ε. και τον Επίτροπο Ενέργειας: « Οφείλετε να προστατεύσετε το καλώδιο Ελλάδα – Κύπρος – Ισραήλ από τις τουρκικές προκλήσεις »

Ειδικότερα, με την ερώτησή του, ο Γ. Ο Μανιάτης έθεσε στην Επιτροπή το ζήτημα ότι ο Φορέας Υλοποίησης του Έργου (ΑΔΜΗΕ) προχώρησε σε πάγωμα πληρωμών προς την εταιρεία κατασκευής και πόντισης του καλωδίου Nexans και συνακόλουθα, τελικά τα ερευνητικά πλοία αποχώρησαν από την Ελλάδα, ως αποτέλεσμα διαρκών προκλήσεων της Τουρκίας που άρχισαν τον Ιούλιο 20. ερευνητικού πλοίου σε διεθνή ύδατα για την πραγματοποίηση των απαραίτητων ερευνών βυθομέτρησης για την κατάληψη του υποβρυχίου καλωδίου.

Η Επιτροπή καλείται να ενημερώσει εάν υπάρχει κίνδυνος για το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του έργου, καθώς και για τα 657 εκατ. ευρώ ευρωπαϊκών πόρων, που έχουν δεσμευτεί για την κατασκευή του από το Connecting Europe Facility (CEF). Επιπρόσθετα, ζητείται για τις πιθανές ενέργειες που έχουν ήδη γίνει από την Επιτροπή και η ελληνική κυβέρνηση για την προστασία της χαρακτηρισμένης από το δίκαιο της ΕΕ για τη στρατηγική ευρωπαϊκή υποδομή ενέργειας (Project of Common Interest – PCI).

Τέλος, ο Γ. Ο Μανιάτης ζητά από την Επιτροπή να εξετάσει εάν συντρέχουν λόγοι να οριστεί Ευρωπαίος Συντονιστής, όπως έγινε για τις διασυνδέσεις στη Βαλτική, κατά τα οριζόμενα άρθρο στο 6 του Κανονισμού 2022/869 για τα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας, μιας και το έργο «αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες όσον αφορά την υλοποίησή του».

Στην ερώτηση γίνεται αναφορά στο γεγονός ότι η Κύπρος είναι το τελευταίο αποκομμένο κράτος – μέλος από το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ, μετά τον συγχρονισμό των δικτύων των χωρών της Βαλτικής (Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία) με αυτά της ΕΕ στις 9 Φεβρουαρίου 2025, διαδικασία για την οποία η Επιτροπή είχε ορίσει Ευρωπαίο Συντονιστή.

Υπενθυμίζεται ότι έως τότε οι χώρες της Βαλτικής ήταν συνδεδεμένες μόνο με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία, η κατάσταση που εγκυμονούσε σοβαρούς κινδύνους ενεργειακής ασφάλειας, ενώ επίσης δεν επέτρεπε σε αυτά τα κράτη – μέλη να αξιοποιήσουν τα πλεονεκτήματα της εσωτερικής αγοράς όπως οι χαμηλές ευρωπαϊκές τιμές και οι δυνατότητες της ΕΕ. γραμμίζεται ότι η Κύπρος επειδή είναι αποκομμένη από το υποκείμενο δίκτυο αντιμετωπίζει τις ίδιες δυσμενείς συνέπειες που αντιμετώπιζαν οι χώρες της Βαλτικής.

Η Ευρώπη οφείλει να αναλάβει δράση προστατεύοντας την εσωτερική αγορά και τα ευεργετήματα που αυτή συνεπάγεται για όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ (ενεργειακή ασφάλεια, χαμηλότερες τιμές, πράσινη ενέργεια), όπως ορθά έκανε ήδη για τη Βαλτική. Ταυτόχρονα η Ευρώπη, ως συμβαλλόμενο μέρος στη Σύμβαση για το Δίκαιο και τη Θάλασσα UNCLOS, σε μια εποχή γεωπολιτικών εντάσεων και εμπορικών ανταγωνισμών δεν μπορεί να μένει αδιάφορη σε παρεμβάσεις της διεθνούς αναγνωρισμένης ευρωπαϊκής ΑΟΖ της.

Υπενθυμίζεται ότι ο Γ. Μανιάτης, ήδη από τις 20 Ιανουαρίου 2025 και πριν από το νέο γύρο προκλήσεων της Τουρκίας στην περιοχή της Κρήτης, με επιστολή του προς την Ύπατη Εκπρόσωπο της Κύπρου Kaja Kallas και τον Επίτροπο Ενέργειας Dan Jorgensen ενημέρωνε για τις Τουρκικές προκλήσεις που εμποδίζουν την υλοποίηση της ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ Ελλάδος Διασύνδεσης.

Ο Γ. Ο Μανιάτης είχε ενημερώσει την Επιτροπή για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η υλοποίηση του έργου, αναδεικνύοντας τη σημασία του για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, καθώς και τη γεωπολιτική σημασία του σε μία ευαίσθητη περιοχή όπως είναι η Ανατολική Μεσόγειος, ιδιαίτερα σε μια εποχή που βασικές υποδομές γίνονται θύματα υβριδικών επιθέσεων στην περιοχή της Βαλτικής.

Η επιστολή του είχε προειδοποιήσει ότι, παρά τα σημαντικά του, το GSI δεν σχεδιάζεται σύμφωνα με το σχεδιασμό, λόγω μεταξύ άλλων και των προκλητικών απειλών της Τουρκίας, παρεμποδίζοντας τα έργα ακόμη και εντός της αναγνωρισμένης ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης.

Για το λόγο αυτό είχε καλέσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή «λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ είναι στρατηγικοί ενδυτές στο έργο, να χρησιμοποιήσει όλα τα όσα διαθέτει για να προβάλει το GSI από απειλές που προέρχονται από τρίτες χώρες». Όπως υπογράμμισε « χρειαζόμαστε η Ευρωπαϊκή Ένωση να δράσει, και μαζί με τα εμπλεκόμενα κράτη μέλη να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και να διαφυλάξει την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή ».

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της νέας ερώτησης:

Με επιστολή μου προς την Ύπατη Εκπρόσωπο και τον Επίτροπο Ενέργειας στις 20.01.2025 (η οποία δεν έχει ακόμη απαντηθεί) τόνισα την ανάγκη ανάληψης πρωτοβουλιών της ΕΕ για την αντιμετώπιση Τουρκικών προκλήσεων που εμποδίζουν την υλοποίηση της ηλεκτρικής ενέργειας διασύνδεσης Ελλάδος – Κύπρου (Great SeaInterconnector – GG).

Πρόσφατα δημοσιεύματα αποκαλύπτουν ότι ο Φορέας Υλοποίησης του έργου (ΑΔΜΗΕ) προχώρησε σε πάγωμα πληρωμών προς την εταιρεία κατασκευής και πόντισης του καλωδίου Nexans. Συνακόλουθα, τα ερευνητικά πλοία αποχώρησαν από την Ελλάδα, καθώς γεωπολιτικοί λόγοι για μήνες (οι προκλήσεις άρχισαν Ιούλιο 2024 ανοιχτά των Κάσου/ Καρπάθου) δεν αφήνει την έξοδο του ερευνητικού πλοίου σε διεθνή ύδατα, αλλά εντός των ορίων της διεθνώς αναγνωρισμένης ελληνικής – ευρωπαϊκής ΑΟΖ βάσει της συμφωνίας της Ελλάδας.

Ερωτάται η Επιτροπή:

1.    Υπάρχουν κίνδυνοι για το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του έργου και για τα 657 εκατ. ευρώ που έχουν δεσμευθεί;

2.  Έχει ενημερώσει η ελληνική κυβέρνηση την Επιτροπή για τις προηγούμενες και αν ναι, ποιες κοινές πρωτοβουλίες προστασίας αυτής της χαρακτηρισμένης από το δίκαιο της ΕΕ στρατηγικής ευρωπαϊκής υποδομής ενέργειας (PCI) έχουν ληφθεί.

3.   Δεδομένου ότι το έργο « αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες όσον αφορά την υλοποίησή του» και η Κύπρος είναι το τελευταίο αποκομμένο κράτος-μέλος από το δίκτυο της ΕΕ, η Επιτροπή εξετάζει «να διορθώσει το Ευρωπαϊκό Συντονιστή» (άρθρο 6 Κανονισμού 2022/869), όπως επίσης έκανε για τα κράτη-μέλη της Βαλτικής.