Παγκόσμια ημέρα για τη νόσο Αλτσχάιμερ στις 21 Σεπτεμβρίου. Παγκόσμια ημέρα αφιερωμένη τόσο στα άτομα με ν. Αλτσχάιμερ όσο και στους συγγενείς-φροντιστές τους.
Πολύ συχνά ο όρος «άνοια» χρησιμοποιείται λανθασμένα από το ευρύ κοινό ως συνώνυμος της ν. Αλτσχάιμερ. Η άνοια είναι ένας γενικός, περιγραφικός όρος, ενώ η ν. Αλτσχάιμερ είναι μία συγκεκριμένη ασθένεια, η οποία ευθύνεται για τις περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις άνοιας. Άλλες μορφές άνοιας είναι η αγγειακού τύπου, η οποία προκαλείται από πολλαπλά εγκεφαλικά επεισόδια (μικρά ή μεγάλα), η νόσος με σωμάτιαLewy Body, η άνοια της νόσου Parkinson, οι μετωποκροταφικές άνοιες κ.α.
Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, τα ηλικιωμένα άτομα σήμερα αντιπροσωπεύουν στην Ευρώπη το 16% του γενικού πληθυσμού, ενώ το 2025 το ποσοστό αυτό αναμένεται να αγγίξει το 24%, δηλαδή ένα στα τέσσερα άτομα θα έχουν ηλικία 65 και άνω έτη.
Στην Ελλάδα μέχρι και το 2050 τα άτομα ηλικίας 65 και άνω θα αποτελούν το 30% του γενικού πληθυσμού.
Η ν. Αλτσχάιμερ ευθύνεται για το 50-60% των περιπτώσεων άνοιας. Είναι μία εκφυλιστική νόσος του εγκεφάλου, η οποία αργά και προοδευτικά καταστρέφει εγκεφαλικά κύτταρα. Προσβάλλει τη μνήμη και τη νοητική λειτουργία, όπως τη σκέψη, την ομιλία κλπ, ενώ μπορεί επίσης να οδηγήσει και σε άλλα προβλήματα όπως σε σύγχυση, αλλαγές στη διάθεση και αποπροσανατολισμό σε χώρο και χρόνο.
Τα συμπτώματα διακρίνονται σε 3 στάδια: αρχικό, μέσο, τελικό.
Στο αρχικό στάδιο, το άτομο αντιμετωπίζει δυσκολίες στην πρόσφατη μνήμη, στην κατονομασία, στη λήψη αποφάσεων και πρωτοβουλιών. Παρατηρούνται επίσης αλλαγές στη διάθεση, όπως συμπτώματα κατάθλιψης, εκνευρισμός ή και άλλα.
Στο μεσαίο στάδιο, το άτομο αρχίζει να ξεχνάει συστηματικά, ιδίως τα πρόσφατα γεγονότα και τα ονόματα προσώπων, έχει μεγαλύτερες δυσκολίες στην έκφραση (επικοινωνία), χάνεται σε γνώριμα και οικεία μέρη, δυσκολεύεται να ανταποκριθεί σε καθημερινές δραστηριότητες, όπως το μαγείρεμα, αρχίζει να παραμελεί την προσωπική του υγιεινή κι εμφάνιση κι εμφανίζει «ακατάλληλες» ή απρόβλεπτες συμπεριφορές.
Στο τελικό στάδιο, όλα τα παραπάνω συμπτώματα παρουσιάζονται σε μεγαλύτερο βαθμό. Επιπλέον, δεν αναγνωρίζει φίλους, συγγενείς ή και οικεία αντικείμενα, δυσκολεύεται να κατανοήσει τον προφορικό λόγο αλλά και να εκφράσει τις ανάγκες κι επιθυμίες του, αδυνατεί να αυτοεξυπηρετηθεί, αποπροσανατολίζεται και στον χώρο του σπιτιού του, έχει ακράτεια ούρων και κοπράνων, δυσκολίες στη σίτιση και κατάποση. Το άτομο στην ουσία σταματάει να είναι λειτουργικό όπως πριν.
Πρέπει βέβαια να τονιστεί ότι τα συμπτώματα διαφέρουν από άτομο σε άτομο καθώς και ότι το καθένα από αυτά τα στάδια μπορεί να διαρκέσει από μήνες έως χρόνια.
Όλα όμως τα παραπάνω συμπτώματα μπορεί να είναι μικρότερης έκτασης και βαθμού σε πρώιμα στάδια. Τότε, δηλαδή αναφερόμαστε στην Ήπια Νοητική Διαταραχή, η οποία αποτελεί έναν υψηλού κινδύνου παράγοντα για την ανάπτυξη άνοιας ή ν. Αλτσχάιμερ. Απαραίτητη είναι η έγκαιρη αναγνώριση της και η παρακολούθηση της μείωσης των νοητικών και λειτουργικών ικανοτήτων του ατόμου με στόχο την πρόληψη κι άμεση φαρμακευτική και μη φαρμακευτική παρέμβαση.
Σημαντικά είναι τα πλεονεκτήματα μιας πρώιμης διάγνωσης για την αντιμετώπιση της ασθένειας, αφενός διότι τα υπάρχοντα φάρμακα είναι πιο αποτελεσματικά όταν χορηγούνται στα πρώτα στάδια, αφετέρου γιατί επιτρέπει στους ασθενείς και τους φροντιστές τους να προγραμματίσουν το μέλλον και να βρουν τρόπους να διευκολύνουν την καθημερινότητά τους. Τέλος, σημαντική είναι η τακτική επανεξέταση του ασθενούς για τη διατήρηση της γενικής του υγείας.
Σε όλα τα παραπάνω δραστηριοποιείται το Κέντρο Ημέρας Νόσου Αλτσχάιμερ και Συναφών Διαταραχών (Χρυσοπηγής 60, 28210-76050), που λειτουργεί στα Χανιά από τον Αύγουστο του 2006. Σκοπός του Κέντρου Ημέρας είναι η παροχή ενός ευρέου φάσματος υπηρεσιών πρόληψης, ενημέρωσης, θεραπείας, εκπαίδευσης, καθημερινής απασχόλησης και φροντίδας στα άτομα που πάσχουν από κάθε τύπου άνοια. Έχει ως κύριο στόχο τη δημιουργία ενός δομημένου περιβάλλοντος, στο οποίο τα άτομα με ν. Αλτσχάιμερ να απασχολούνται σε διάφορες δραστηριότητες, όπως άσκηση και εξάσκηση λεπτών δεξιοτήτων, να εκπαιδεύονται με τρόπο τέτοιο ώστε να διατηρούν τις δεξιότητες και το επίπεδο λειτουργικότητάς τους και να επωφελούνται από προσωπική συμβουλευτική, συμβουλευτική των φροντιστών, θεραπεία/παρέμβαση και άλλες υπηρεσίες.
Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι μία πραγματικότητα. Ήδη πολλοί συνάνθρωποι μας πάσχουν και αρκετοί περισσότεροι θα νοσήσουν μελλοντικά. Εάν αντιμετωπίζετε δυσκολίες με τη μνήμη σας και δυσκολεύεστε να αντεπεξέλθετε στην καθημερινότητά σας, απευθυνθείτε όσο πιο σύντομα γίνεται σ’ έναν ειδικό, με σκοπό την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπισή τους.
alzheimer-chania.gr
