– Σιτάρι σε ελεύθερη πτώση: νέα χαμηλά για τη συγκομιδή του 2025 στην καρδιά της Ευρώπης
Παρά τις πρόσκαιρες ελπίδες που δημιούργησε η σύντομη αναζωπύρωση της αγοράς στα μέσα Ιουνίου, η διεθνής τιμή του σιταριού επιστρέφει πλέον σε τροχιά πτώσης, επαναφέροντας ανησυχίες για τη σταθερότητα στην ευρωπαϊκή γεωργία και την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια.
Στο χρηματιστήριο εμπορευμάτων Euronext, η τιμή για τα συμβόλαια παράδοσης τον Σεπτέμβριο του 2025 έκλεισε χθες στα 194,50 ευρώ ανά τόνο, σημειώνοντας νέα χαμηλά για τη φετινή χρονιά, ενώ η τιμή για τον Δεκέμβριο ανέρχεται στα 207,50 ευρώ. Η απότομη αναστροφή της ανόδου, που είχε φτάσει πρόσφατα τους 13 ευρώ/τόνο, συνδέεται με την υποχώρηση του γεωπολιτικού ρίσκου στη Μέση Ανατολή αλλά και με την επαναφορά της αγοράς στους βασικούς θεμελιώδεις παράγοντες.
Η προσωρινή εκτόνωση μεταξύ της σύραξης ανάμεσα στο Ιράν και στο Ισραήλ οδήγησε σε μείωση του «ασφάλιστρου κινδύνου» στις τιμές των πρώτων υλών, αποσταθεροποιώντας τις θέσεις πολλών επενδυτικών κεφαλαίων που είχαν κινηθεί σε bullish σενάρια. Παράλληλα, η τιμή του πετρελαίου, που είχε αναρριχηθεί στα 80 δολάρια/βαρέλι, έχει πλέον επανέλθει κάτω από τα 70 δολάρια, αφαιρώντας έναν από τους κινητήριους μοχλούς της πληθωριστικής πίεσης. Η ισοτιμία ευρώ/δολαρίου ξεπέρασε το 1,17 — το υψηλότερο επίπεδο από τον Σεπτέμβριο του 2021 — αυξάνοντας την πίεση στην ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα.
Σε αυτό το νέο περιβάλλον, η αγορά σιταριού στρέφεται ξανά στην πραγματικότητα των αποθεμάτων, των συγκομιδών και των προβλέψεων παραγωγής. Οι τιμές FOB στη Μαύρη Θάλασσα για σιτάρι με 11,5% πρωτεΐνη κυμαίνονται σταθερά μεταξύ 220 και 225 δολαρίων ανά τόνο, καθιστώντας την ευρωπαϊκή προσφορά λιγότερο ελκυστική. Η ανοδική πορεία των τιμών στο Euronext έως τα 240 δολάρια θεωρήθηκε ευρέως ως «παράλογη» και ασύμβατη με τα πραγματικά δεδομένα της αγοράς, αντανακλώντας περισσότερο τις προσδοκίες των χρηματιστηριακών οίκων παρά τις ανάγκες του παγκόσμιου εμπορίου.
Η ευρωπαϊκή παραγωγή δέχεται αναθεωρήσεις προς τα πάνω, τόσο από την Κοινή Επιτροπή Σιτηρών (CIC) όσο και από ευρωπαϊκούς θεσμούς, ενισχύοντας τη διάχυτη εκτίμηση ότι θα υπάρξει πλεόνασμα έναντι της ζήτησης. Η ανάγκη αναδιάρθρωσης του ευρωπαϊκού — και ειδικότερα του γαλλικού — σιταριού καθίσταται απαραίτητη, με το βλέμμα στραμμένο στις εξαγωγικές αγορές που καλύπτονται παραδοσιακά από τη Ρωσία, την Ουκρανία, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία.
Οι καιρικές συνθήκες στο βόρειο ημισφαίριο εξακολουθούν να παίζουν κρίσιμο ρόλο. Μέχρι στιγμής, η γενική εικόνα είναι ευνοϊκή για τις αποδόσεις στις κύριες σιτοπαραγωγικές χώρες, ενώ η απουσία ακραίων φαινομένων — όπως παρατεταμένοι καύσωνες ή υπερβολικές βροχοπτώσεις — στη Γαλλία, τη Γερμανία και την Πολωνία διατηρεί θετικές τις προοπτικές. Η Ρωσία αναμένεται να ξεπεράσει ξανά τα 90 εκατ. τόνους σε παραγωγή, ενώ η Ουκρανία αναμένεται να πλησιάσει τους 21 εκατ. τόνους, ενισχύοντας τη γεωγραφική βαρύτητα της περιοχής Μαύρης Θάλασσας.
Στην ελληνική αγορά, η εικόνα είναι σύνθετη. Η τιμή για το μαλακό σιτάρι στη Βόρεια Ελλάδα κυμαίνεται μεταξύ 20 και 23 λεπτών το κιλό, με τάσεις πτωτικές τις τελευταίες ημέρες, ενώ οι συνεταιριστικές οργανώσεις εμφανίζονται επιφυλακτικές ως προς τη διαμόρφωση τιμολογίων για συμβάσεις αγοράς. η τιμή του σκληρού σιταριού διαμορφώνεται περίπου στα 25 λεπτά, χωρίς ακόμη να αποτυπώνεται ξεκάθαρη κατεύθυνση. Οι παραγωγοί εκφράζουν ανησυχία για την επαναφορά του κόστους παραγωγής σε προ του 2021 επίπεδα, την ώρα που η λιανική τιμή του ψωμιού και των ζυμαρικών στην Ελλάδα παραμένει σε υψηλά επίπεδα λόγω κόστους ενέργειας, μεταφορών και επεξεργασίας.
Σε διεθνές επίπεδο, η αποσύνδεση των αγορών παραγωγού και καταναλωτή διευρύνεται. Παρά την πτώση των διεθνών τιμών, ο καταναλωτής δεν βλέπει άμεσα ανακούφιση στο ράφι, καθώς η διαμόρφωση της τελικής τιμής εξαρτάται από πολλούς ενδιάμεσους κόμβους της επισιτιστικής αλυσίδας, οι οποίοι λειτουργούν πλέον με υψηλό ρίσκο και περιορισμένη ρευστότητα.
Το επόμενο διάστημα κρίνεται κρίσιμο. Η παγκόσμια αγορά σιταριού εισέρχεται σε μια περίοδο μεταβλητότητας, όπου το γεωπολιτικό ρίσκο, τα καιρικά φαινόμενα και η συμπεριφορά των χρηματοπιστωτικών κεφαλαίων συνθέτουν ένα ευμετάβλητο σκηνικό.
Για τους Ευρωπαίους αγρότες, οι συνθήκες καθίστανται όλο και πιο απαιτητικές, καθώς η σταθερότητα των εισοδημάτων τους εξαρτάται πλέον από παγκόσμιους παράγοντες που ξεπερνούν κατά πολύ τα όρια του χωραφιού. Για τους καταναλωτές, το ερώτημα δεν είναι πλέον μόνο τι πληρώνουν, αλλά πόσο σταθερή θα παραμείνει η πρόσβασή τους σε βασικά διατροφικά αγαθά σε έναν κόσμο που ταλανίζεται από εύθραυστες ισορροπίες.
