Ι. Χρονικά όρια εργασίας και ελάχιστη περίοδος ανάπαυσης των εργαζομένων:
Αρχικά, σε όλους τους κλάδους εργασίας η πλήρης απασχόληση ανέρχεται σε 40 ώρες ανά εβδομάδα, η οποία (απασχόληση) κατανέμεται είτε σε πενθήμερη, είτε σε εξαήμερη βάση, ανάλογα με το σύστημα που έχει επιλεχθεί. Στο σύστημα πλήρους, πενθήμερης απασχόλησης, η ημερήσια εργασία ανέρχεται σε 8 ώρες, ενώ στο σύστημα της πλήρους, εξαήμερης απασχόλησης ανέρχεται σε 6 ώρες και 40 λεπτά. Επιτρέπεται η υπέρβαση των ανωτέρω χρονικών ορίων κατά μία ώρα την ημέρα χωρίς αυτή να θεωρείται υπερωριακή απασχόληση, αλλά υπερεργασία.
Η εργασία που υπερβαίνει τα ανωτέρω χρονικά όρια λογίζεται ως υπερωριακή. Ως υπερωρία δηλαδή θεωρείται η απασχόληση πέραν των 9 ωρών ημερησίως (για τους εργαζόμενους με το σύστημα του πενθημέρου) και πέραν των 8 ωρών ημερησίως (για τους εργαζόμενους με το σύστημα της εξαήμερης απασχόλησης).
Σήμερα, η ημερήσια απασχόληση του εργαζόμενου δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τις 12 ώρες, ενώ η εβδομαδιαία απασχόληση αντίστοιχα δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει κατά μέσο όρο τις 48 ώρες, σε περίοδο 4 μηνών (μαζί με τις υπερωρίες). Το όριο αυτό της υπερωριακής απασχόλησης έχει τεθεί προκειμένου να τηρείται η ελάχιστη εκ του νόμου ανάπαυση των εργαζομένων, που σε ημερήσια βάση ανέρχεται στις 11 ώρες, καθώς και το όριο των 24 ωρών συνεχούς εβδομαδιαίας ανάπαυσης.
ΙΙ. Διευθέτηση του χρόνου εργασίας:
Η διευθέτηση του χρόνου εργασίας είναι ένα ευέλικτο σύστημα, που δίνει τη δυνατότητα απασχόλησης των εργαζομένων περισσότερες ώρες σε περιόδους αυξημένης ζήτησης και λιγότερες στις περιόδους μειωμένης απασχόλησης, χωρίς επιπλέον αμοιβή, αλλά με αντιστάθμιση σε χρόνο ανάπαυσης ή άδειας.
Συστήματα διευθέτησης:
Τα βασικά συστήματα διευθέτησης είναι η εξάμηνη περίοδος αναφοράς και η ετήσια περίοδος αναφοράς. Αναφορικά με το πρώτο σύστημα, ο εργαζόμενος μπορεί σε περίοδο 6 μηνών να δουλεύει έως 10 ώρες την ημέρα για το διάστημα με αυξημένο φόρτο εργασίας? οι επιπλέον αυτές ώρες εργασίας όμως αφαιρούνται από τις ώρες εργασίας της περιόδου μειωμένης απασχόλησης.
Αναφορικά με το δεύτερο σύστημα, μέχρι 256 ώρες εργασίας από το συνολικό χρόνο απασχόλησης εντός ενός ημερολογιακού έτους κατανέμονται με αυξημένο αριθμό ωρών σε ορισμένες χρονικές περιόδους, που δεν μπορούν να υπερβαίνουν τις 32 εβδομάδες ετησίως και με αντιστοίχως μειωμένο αριθμό ωρών κατά το λοιπό διάστημα του ημερολογιακού έτους. Και στα δύο συστήματα επιτρέπεται, αντί μειώσεως των ωρών εργασίας προς αντιστάθμιση των επιπλέον ωρών, η χορήγηση ανάλογων ρεπό ή ανάλογη προσαύξηση της ετήσιας άδειας με αποδοχές ή συνδυασμός μειωμένων ωρών και ρεπό ή ημερών αδείας.
Τέλος, με τον ν. 4808/2021 προβλέφθηκε η 40ωρη εβδομαδιαία εργασία να κατανέμεται σε 4 ημέρες με 10 ώρες εργασίας ημερησίως, χωρίς να επιτρέπεται υπέρβαση του 10ώρου ή των 40 ωρών εβδομαδιαίως. Η 4ήμερη ως άνω απασχόληση επιτρέπεται να παρέχεται είτε σε εξάμηνη, είτε σε ετήσια περίοδο αναφοράς.
Κοινά σημεία σε όλα τα συστήματα:
Κατά τη διάρκεια της διευθέτησης του χρόνου εργασίας, ο μέσος όρος εβδομαδιαίας εργασίας (μαζί με τις υπερωρίες) δεν επιτρέπεται να ξεπερνά τις 48 ώρες. Ακόμα και σε περιόδους αυξημένης απασχόλησης, πρέπει να τηρείται ο ελάχιστος χρόνος ανάπαυσης που αναλύθηκε ανωτέρω (11 ώρες/ημέρα), και η ημερήσια εργασία δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 10 ώρες. Για τις ώρες πέραν του βασικού ωραρίου (μέχρι το όριο των 10 ωρών/μέρα ή 40 ωρών/εβδομάδα) δεν καταβάλλεται επιπλέον αμοιβή, εφόσον αυτές αντισταθμίζονται με χρόνο ανάπαυσης.
Ο εργαζόμενος έχει δικαίωμα να αρνηθεί την επιπλέον εργασία, αν έχει σοβαρό λόγο, χωρίς αυτό να αποτελεί αιτία απόλυσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι αν λυθεί η σύμβαση χωρίς να δοθεί στον εργαζόμενο το σχετικό αντιστάθμισμα, δικαιούται αποζημίωση για τις επιπλέον ώρες εργασίας, σύμφωνα με τις διατάξεις για υπερεργασία και υπερωρία.
Τέλος, για τη διευθέτηση απαιτείται σε κάθε περίπτωση συμφωνία του εργαζομένου, η οποία παρέχεται είτε μέσω συλλογικής σύμβασης ή συμφωνίας του εργοδότη και της συνδικαλιστικής/αντιπροσωπευτικής οργάνωσης της επιχείρησης, είτε κατόπιν ατομικής συμφωνίας μεταξύ εργοδότη-εργαζομένου.
Δείτε περισσότερα στο www.dikigorosergatologos.gr
