(Κώστας Γκούμας – Τάσος Μπαρμπούτης)*
Α. Το τελευταίο διάστημα η κοινή γνώμη βομβαρδίζεται με ανακοινώσεις από διάφορα κέντρα αποφάσεων των Βρυξελλών σχετικά με την λειψυδρία σε χώρες της Ευρώπης, καθώς και προειδοποιήσεις για την επερχόμενη ξηρασία, κυρίως στις χώρες του Νότου.
Η διαχείριση των υδάτων για μια ακόμη φορά στο προσκήνιο, με νέες παραινέσεις προς τις κυβερνήσεις κρατών-μελών, τους χρήστες νερού, το σύνολο της κοινωνίας.
Τον περασμένο μήνα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την έγκριση της Στρατηγικής της, η οποία στοχεύει (μεταξύ άλλων) «στην εξασφάλιση καθαρού και οικονομικά προσιτού νερού για όλους και στη δημιουργία μιας βιώσιμης, ανθεκτικής, έξυπνης και ανταγωνιστικής οικονομίας νερού στην Ευρώπη», επισημαίνοντας παράλληλα πώς «…. η βιώσιμη διαχείριση των υδάτων πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο της ατζέντας μας» [1].
Στις ίδιες ανακοινώσεις παρατίθενται πολύ ενδιαφέροντα και ταυτόχρονα εξόχως ανησυχητικά στοιχεία σχετικά με τα έως σήμερα αποτελέσματα της πολιτικής υδάτων.
Ειδικότερα ανακοινώθηκε ότι το 2021, σύμφωνα με τις εκθέσεις, «επιτεύχθηκε «καλή» ή «υψηλή» οικολογική κατάσταση μόνο για το 37 % των συστημάτων επιφανειακών υδάτων της Ευρώπης». Τονίστηκε επίσης πως «τα φαινόμενα παρατεταμένης ξηρασίας…… θα ενταθούν και θα γίνουν συχνότερα σε ολόκληρη την ήπειρο, βλάπτοντας τα οικοσυστήματα και την ανθρώπινη υγεία, οδηγώντας σε σημαντική διαταραχή των οικονομικών δραστηριοτήτων…».
Τις παραπάνω ανησυχητικές διαπιστώσεις έρχεται να επιβεβαιώσει το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Ξηρασίας επισημαίνοντας πως «το 40% της Ευρώπης αντιμετωπίζει προειδοποίηση ξηρασίας», με την Ελλάδα να ανήκει «στις χώρες που απειλούνται ιδιαίτερα», της οποίας μάλιστα ορισμένα τμήματα κατατάσσονται στο 1,6% των περιοχών της Ευρώπης που βρίσκονται σε συνθήκες «συναγερμού» ! [2].
Στο πλαίσιο της στρατηγικής που ανακοινώθηκε «τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης καλούνται να βελτιώσουν την αποδοτικότητα των υδάτων μειώνοντας τη χρήση τους κατά τουλάχιστον 10% έως το 2030….» [3].
Ειδικά για τη χώρα μας, η επίτροπος Περιβάλλοντος Τζέσικα Ρόσγουελ δήλωσε πως ο στόχος της μείωσης κατά 10% «δεν είναι αρκετός» [ό.π.].
Εκτός των παραπάνω υπήρξαν και αναφορές για την οικονομία, όπου εκτιμήθηκε πως «η μέση ετήσια οικονομική ζημία που προκλήθηκε από ξηρασίες στην ΕΕ μεταξύ 1981 και 2010» ανέρχεται σε «περίπου 9 δισεκατομμύρια EUR ετησίως» !
Επίσης «Η ΕΕ έχει δηλώσει ότι απαιτούνται περίπου 23 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως σε πρόσθετες επενδύσεις για την ορθή εφαρμογή των υφιστάμενων κανόνων για τα ύδατα….». Παράλληλα, «…πέρα από τις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει η Κομισιόν, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων δεσμεύτηκε να επενδύσει 15 δισεκατομμύρια ευρώ σε έργα που συμβάλλουν στην μείωση της ρύπανσης των υδάτων (και) στην πρόληψη της σπατάλης νερού…..» [3, ό. π.].
Β. Η ένταση των προβλημάτων, σε συνδυασμό με τις ανακοινώσεις των ευρωπαϊκών οργάνων, ενεργοποίησαν και τα αντανακλαστικά της Ελληνικής κυβέρνησης, η οποία θεωρεί πως «το καμπανάκι έχει ηχήσει εδώ και καιρό» και γι’ αυτό προετοιμάζεται «εντός του Ιουλίου να ανακοινώσει μέτρα για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας και της διαχείρισης των υδάτων» [4].
Στην κατεύθυνση αυτή «ξεκινά άμεσα η κατάρτιση ενός εθνικού σχεδίου διαχείρισης», ενώ «την προσεχή εβδομάδα θα πραγματοποιηθεί υπό τον Κωστή Χατζηδάκη συνεδρίαση όλων των αρμόδιων φορέων και υπουργείων που θα υποβάλουν τις προτάσεις τους και ύστερα από επεξεργασία το τελικό μείγμα των μέτρων θα ανακοινώσει σε ειδική εκδήλωση ο κ. Μητσοτάκης».
Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, το συνολικό κόστος των απαιτούμενων έργων σε όλη τη χώρα δύναται να φτάσει τα 10 δισ. ευρώ και θα αναζητηθούν και ευρωπαϊκοί πόροι για την χρηματοδότησή τους [4, ό. π.].
Στο ίδιο πνεύμα κινήθηκαν και οι δηλώσεις του κ. Μητσοτάκη κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στο Βελεστίνο, όπου ανακοίνωσε πως «Θα επενδύσουμε πολλά χρήματα στη θωράκιση της Θεσσαλίας σε έργα τα οποία έχουν χαρακτήρα και πολιτικής προστασίας αλλά και έργα διαχείρισης νερού» [5].
Σε όλες αυτές τις ανακοινώσεις και υποσχέσεις της κυβέρνησης και προσωπικά του κ. Μητσοτάκη, εμείς το μόνο σχόλιο που θα κάνουμε είναι πως η αξιοπιστία όλων κρίνεται εκ του αποτελέσματος. Ίδωμεν.
Γ. Κλείνοντας, ας εξετάσουμε τι μπορεί να σημαίνουν όλα τα παραπάνω για την Θεσσαλία.
Η βασική μας παρατήρηση είναι ότι επιβεβαιώνονται πλήρως οι αγωνιώδεις διαπιστώσεις που επίμονα εδώ και χρόνια προβάλλουμε στις ανακοινώσεις μας, ότι δηλαδή η περιοχή μας βρίσκεται σε «κατάσταση συναγερμού». Όσο για όλα τα υπόλοιπα που αναφέρονται στις ανακοινώσεις των Βρυξελλών, τίποτα δεν μας προκαλεί έκπληξη, τίποτα δεν μας δημιουργεί απορίες. Τα ζητήματα που θίγουν (ξηρασία, διαχείριση υδάτων, βιωσιμότητα κ.α.) στην περίπτωση της Θεσσαλίας έχουν αναλυθεί και έχουν μελετηθεί επαρκώς εδώ και δεκαετίες από μεγάλο αριθμό επιστημονικών ιδρυμάτων, έμπειρων συμβούλων και εξειδικευμένων μελετητικών γραφείων (πχ. μελέτες ΣΔΛΑΠ). Από αυτά έχουν εξαχθεί τα συμπεράσματα για τα έργα και τα μέτρα που πρέπει να εφαρμοστούν, τα οποία μάλιστα είναι ήδη θεσμοθετημένα, δεδομένου πως συμπεριλαμβάνονται στο εγκεκριμένο Σχέδιο του 2014 (κυβέρνηση Σαμαρά) και στις δύο αναθεωρήσεις που ακολούθησαν (2017, 2024).
Πλέον, ένα μόνο ζήτημα απομένει : Η εφαρμογή των Σχεδίων και η υλοποίηση των προβλεπόμενων έργων, ώστε σταδιακά να δημιουργηθεί ένα «πλέγμα» υποδομών που θα υπηρετεί την ασφάλεια στην περιοχή μας και την βιώσιμη αξιοποίηση του υδατικού της πλούτου, ο οποίος (σύμφωνα με το Σχέδιο) θα προέρχεται και από τα δύο Υδατικά Διαμερίσματα (λεκάνες Πηνειού και Αχελώου) στα οποία «ανήκει» η διοικητική Περιφέρεια Θεσσαλίας.
Συνεπώς τίποτα δεν μεταβάλει την πορεία σχετικά με τις διεκδικήσεις και τα αιτήματά μας προς την κυβέρνηση, τα οποία σχηματικά θα μπορούσαν να συμπυκνωθούν στο ακόλουθο δίπολο :
«Τηρείστε τις υποσχέσεις που δώσατε στον θεσσαλικό λαό εφαρμόζοντας απαρέγκλιτα το Σχέδιο Υδάτων (ΣΔΛΑΠ) Θεσσαλίας το οποίο εγκρίνατε». Και παράλληλα «Μην υποτιμάτε την νοημοσύνη των θεσσαλών και μην δοκιμάζετε άλλο τις αντοχές τους. Εγκαταλείψτε οριστικά τους μικροπολιτικούς υπολογισμούς, τους τακτικισμούς, την σκόπιμη πολιτική της στασιμότητας, η οποία λειτουργεί ως «επιταχυντής» στην οικολογική καταστροφή των λεκανών Αχελώου και Πηνειού, καθώς και στην αναπτυξιακή υποβάθμιση στην περιοχή μας» [6].
Όσο για τις προαναγγελθείσες για τον επόμενο μήνα ανακοινώσεις του κ. Μητσοτάκη σχετικά με το υδατικό θέμα, ως ελάχιστο αναμένουμε :
α. Την δέσμευσή του για το συνολικό ποσό που θα διατεθεί έως το τέλος της θητείας του για την υλοποίηση των έργων που περιέχονται στο εγκεκριμένο από την κυβέρνησή του Σχέδιο (ΣΔΛΑΠ).
β. Την εγκατάλειψη της «ουδετερότητας» με έμπρακτη αποδοκιμασία του «νομικού πολέμου» που εξαπολύθηκε ενάντια στο ΣΔΛΑΠ της κυβέρνησης, με την προσφυγή στο ΣτΕ που υπέβαλαν προ μηνών οι οργανώσεις των Αιτωλοακαρνάνων, σε σύμπραξη με γνωστές ανεύθυνες οικολογικές οργανώσεις. Στην προσφυγή τους ζητούν την ακύρωση του Σχεδίου, την δραστική μείωση των αρδευομένων εκτάσεων που το Σχέδιο προβλέπει και φυσικά την κατεδάφιση των ημιτελών έργων Αχελώου.
Από την πλευρά μας, η ένταξη του θέματος για συζήτηση στη Βουλή αποτελεί την μόνη πολιτικά έντιμη και αποτελεσματική διέξοδο από την θλιβερή αυτή εκκρεμότητα τόσων δεκαετιών, που κάποιοι ασυνείδητοι σκόπιμα και επίμονα συντηρούν.
Δυστυχώς, η στασιμότητα στο θέμα αυτό, αφενός επιφέρει στη Θεσσαλία καταστροφικά αποτελέσματα, αφετέρου επιτρέπει σε πολιτικάντηδες και διάφορους ψευτοοικολόγους να συνεχίζουν τον γνωστό κλεφτοπόλεμο με το ΣτΕ, αφού δεν διαθέτουν την δημοκρατική ευαισθησία και το πολιτικό θάρρος να θέσουν στην κρίση της Βουλής τα «επιχειρήματα» τους και, κυρίως, την πρότασή τους για την τύχη των ημιτελών έργων Αχελώου (ολοκλήρωση ή καθαίρεση).
Εάν λοιπόν ο κ. Μητσοτάκης επιθυμεί να προασπίσει την προσωπική του αξιοπιστία τηρώντας τις υποσχέσεις που αφειδώς «προσέφερε» στους θεσσαλούς πριν κατακτήσει τον πρωθυπουργικό θώκο, δεν έχει παρά με καθαρή τοποθέτηση να ανταποκριθεί στα δύο παραπάνω απολύτως λογικά αιτήματα.
Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα….
*Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρ. Δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κεντρικής Ελλάδας, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ
*Μπαρμπούτης Τάσος, πολιτικός μηχανικός, μέλος ΔΣ ΕΘΕΜ, πρ. γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔΘ, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ
——————————————————————————————–
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
[1] Ενέκρινε η ΕΕ την στρατηγική για ενίσχυση της ανθεκτικότητας των υδάτων – ΑΓΡΟΤΥΠΟΣ (6/6/25)
[2] Συναγερμός για τα νερά στη Θεσσαλία – ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ (7/6/25)
[3] Θα διψάσει η Αττική σε 2 χρόνια – Χωρίς στρατηγική απέναντι στην κρίση νερού – ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (5/6/25)
https://www.kathimerini.gr/visual/infographics/563650081/tha-dipsasei-i-attiki-se-2-chronia-choris-stratigiki-apenanti-stin-krisi-neroy/
[4] Εθνικό σχέδιο για τη διαχείριση των υδάτων: Συνεδρίαση υπό τον Κωστή Χατζηδάκη για τη Λειψυδρία – Εφημερίδα Today Press (8/6/25)
[5] Μητσοτάκης από Μαγνησία : Θα επενδύσουμε σε έργα διαχείρισης νερού και κλειστά αρδευτικά δίκτυα – thessalia tv.gr (5/6/25)
[6] Ως Επιτροπή πρωτοβουλίας για το υδατικό, εκπροσωπώντας δεκάδες διακεκριμένους παράγοντες της πολιτικής και της αυτοδιοίκησης, καθώς και πλήθος πανεπιστημιακών, επιστημόνων και διανοητών, πραγματοποιήσαμε επισκέψεις στη Βουλή όπου επιδώσαμε σχετικό υπόμνημα, ζητώντας από όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα την συνδρομή τους για υπέρβαση της εκκρεμότητας των έργων Αχελώου, μέσα από συζήτηση στη Βουλή.
Η μόνη κοινοβουλευτική ομάδα που αρνήθηκε να μας συναντήσει ήταν αυτή της ΝΔ. Δικαίωμά τους. Ας γνωρίζουν όμως πως οι θεσσαλοί δύσκολα θα ξεχάσουν τις πύρινες προεκλογικές υποσχέσεις υποψήφιων βουλευτών, Δημάρχων και άλλων στελεχών του κόμματός τους για την ολοκλήρωση των έργων Αχελώου. Ειδικά για κάποιους από τους θεσσαλούς βουλευτές της συμπολίτευσης, τα έξι χρόνια απραξίας και η παντελής έλλειψη πίεσης στο κόμμα τους και προσωπικά στον κ. Μητσοτάκη για την επανέναρξη των έργων Αχελώου (όπως προβλέπεται στο ΣΔΛΑΠ), αποδεικνύει πως η συμμετοχή τους στους αγώνες για τα έργα αυτά επί κυβερνήσεως Τσίπρα και παλαιότερα δεν ήταν ειλικρινής και δυστυχώς είχε ως χρονικό ορίζοντα την εκλογή τους στη Βουλή…
Ας σημειωθεί ακόμη πως ένα χρόνο τώρα που ζητάμε την συνάντηση με την Κ.Ο. της ΝΔ, δεν βρέθηκε ούτε ένας θεσσαλός βουλευτής να παρέμβει δημόσια απαιτώντας την πραγματοποίησή της.
