Ο Άγγελος Σιλέσιος είναι Γερμανός (κατά κόσμο Γιοχάνες Σέφλερ). Γεννήθηκε το 1624 στην πόλη Μπρέσλαου της Σιλεσίας (είναι η σημερινή πολωνική πόλη Βρότσλαβ) την εποχή του Τριακονταετούς πολέμου (1618 – 1648), μια εποχή από τις βιαιότερες που γνώρισε η Ευρώπη. Σπούδασε νομικά στο Στρασβούργο και στο ολλανδικό πανεπιστήμιο της πόλης Λάιντεν.
Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο φημισμένο πανεπιστήμιο τη πόλης Πάντοβα, από το οποίο αποφοίτησε με τον τίτλο: διδάκτορας της φιλοσοφίας και τη ιατρικής, τον Ιούλιο του 1648, χρονιά που τελειώνει ο Τριακονταετής Πόλεμος και υπογράφεται η συνθήκη της Βεστφαλίας. Ο νεαρός απόφοιτος επιστρέφει στη γενέτειρά του και λίγο αργότερα εγκαθίσταται στην κοντινή πόλη Ολεσνίτσα. Ένα χρόνο αργότερα θα γνωρίσει τον Αβραάμ Φον Φράκενμπεργκ.
Τα δύο χρόνια της φιλίας τους στάθηκαν αρκετά ώστε ο Γιοχάνες Σέφλερ να πάρει έναν ολότελα καινούργιο δρόμο που θα τον βαδίσει ως το τέλος. Τον Ιούνιο του 1653, έναν μόλις χρόνο από τον θάνατο του δασκάλου του, ο νεαρός γιατρός εγκαταλείπει τα εγκόσμια και την προτεσταντική πίστη και ντύνεται το μοναχικό σχήμα της καθολικής εκκλησίας. Παίρνει το όνομα Άγγελος Σιλέσιος : ο αγγελιοφόρος της Σιλεσίας, ο αγγελιοφόρος του τόπου, όπου διάλεξε να περάσει το υπόλοιπο της ζωής του. Τα ποιήματά του κυκλοφόρησαν για πρώτη φόρα το 1657 και το 1675 σε δεύτερη έκδοση, δύο χρόνια πριν τον θάνατό του, με τον οριστικό τίτλο «Χερουβικός Οδοιπόρος».
«Άγνωστος» ποιητής ο Άγγελος Σιλέσιος, αλλά με το βιβλίο του «Χερουβικός Οδοιπόρος» καταφέρνει να χαράξει μια πνευματική πορεία που αποτελεί σημείο αναφοράς για τον άνθρωπο-οδοιπόρο στο μονοπάτι της ύπαρξης. Αυτό το ποιητικό οδοιπορικό οδηγεί στη θέαση του Θεού, μέσα από τον μεταρσιωμένο λόγο της πίστης.
Η ποίηση εδώ, δεν είναι ένα παιχνίδι λέξεων, ένα κατασκεύασμα που εμπεριέχει σκέψεις, πλοκή και φαντασία, είναι ένα έργο που αναπαριστά τη ζωή τού ανθρώπου απόλυτα συνυφασμένη με τον δημιουργό του σύμπαντος. Ο Σιλέσιος αγγίζει το μεγαλείο του Θεού με τ’ ακροδάχτυλά του, σαν άλλος απόστολος Θωμάς. Και αυτό το απόλυτο άγγιγμα δίνει στον ίδιο τόση χαρά που αυτή μεταδίδεται αβίαστα στους αναγνώστες.
Ο Σιλέσιος δεν κάνει ηθικολογικές παραινέσεις. Στην ουσία, καλεί τους ανθρώπους να ανακαλύψουν το φως του Θεού, αφήνοντας πίσω τα αισχρά και εγωιστικά πάθη. Τα πάντα είναι Θεός. Ο ποιητής καλεί τον άνθρωπο να αποβάλει το προσωπείο της αναλήθειας, της υποκρισίας, της ψευτιάς και να οδηγηθεί στην αυτογνωσία. Η βοήθεια για να βρει ο άνθρωπος την αλήθειά του, αποτελεί καθήκον του ποιητικού έργου.
Ας αποβάλλουμε προσωπείο του «αν-αυθεντικού» ανθρώπου και ας γίνουμε καθρέπτες καθαροί. Εάν κυριαρχήσουν η καλοσύνη και η αγάπη, η αρετή και η δικαιοσύνη, η αλήθεια και η ομορφιά θα μας μεταμορφώσουν σε τέτοιον βαθμό, ώστε το μόνο που θα αναζητήσουμε είναι η αρμονία με τον κόσμο, τη φύση, το σύμπαν.
Στη γλώσσα του αποστόλου Παύλου υπάρχει η παράκληση να μεταμορφωθούμε στην εικόνα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Αυτήν την προτροπή δεν την απευθύνει μόνον ο Απόστολος Παύλος και ο Σιλέσιος, αλλά όλη η μεγάλη ποίηση.
Εγκαταλείψτε τον υποκριτή, τον μίζερο και φθονερό άνθρωπο, δέσμιο των παθών και των εξωτερικών συνθηκών, των συνηθειών μιας ζωής προσηλωμένης στο φθαρτό και το γήινο, γνωρίστε τον αληθινό εαυτό σας, που δεν είναι άλλος παρά αυτός που είναι μέσα στο φως. Ας δούμε μερικούς χαρακτηριστικούς στίχους του Άγγελου Σιλέσιου, μεστούς πίστης.
- Ο ακλόνητος βράχος.
Βράχος ακλόνητος είναι ο άνθρωπος της αρετής :
Καμιά καταιγίδα δεν τον γκρεμίζει καταγής.
- 87. Ένα είναι το καλύτερο βιβλίο.
Τα πολλά βιβλία είναι βάρος: οποίος το ένα διάβασε σωστά
(του Ιησού Χριστού εννοώ) αυτός γιατρεύτηκε για πάντα.
- Η ζωή έξω από τον Θεό είναι θάνατος.
Άνθρωπε, πίστεψε κι ετούτο : όσο δεν ζεις μέσα στον Θεό,
Και χίλια χρόνια να ζήσεις είσαι νεκρός από καιρό.
- Νήπιο όποιος επιδιώκει τις τιμές.
Πόσο νήπιοι είμαστε να κυνηγούμε την τιμή!
Ο Θεός τη δίνει μόνο σ’ όποιον την περιφρονεί .
- Ο άνθρωπος έχει μέσα του δύο ανθρώπους.
Δυο άνθρωποι είναι μέσα μου : ο ένας θέλει ό,τι κι ο Θεός,
Ο άλλος ό,τι θέλει ο κόσμος , ο διάβολος κι ο θάνατος.
- Τίποτα δεν δίνεται χωρίς αγώνα.
Τίποτα δεν δίνεται δικό σου χωρίς αγώνα και θυσία,
Πώς θα μπορούσε να’ ναι αλλιώς με των ουρανών τη βασιλεία;
- Δώσε όπως λαχταράς.
Άνθρωπε όλη τη Βασιλεία των Ουρανών ζητάς απ’ τον Θεό,
Μα αν λίγο ψωμί κάποιος σου ζητήσει το πρόσωπό σου
γίνεται χλωμό.
- Ο Θεός κατοικεί μόνο στις αγνές καρδιές.
Ο Νυμφίος της ψυχής σου να σ’ ανταμώσει ποθεί.
Άνθισε, πριν ανθίσουν κρίνα κοντά σου δεν θα ‘ρθει.
- 219. Ο άνθρωπος δεν πρέπει άνθρωπος να μένει.
Άνθρωπε μη μένεις άνθρωπος : πρέπει ν’ αγγίξεις την κορφή:
Στον Θεό μόνο οι Θεοί γίνονται δεκτοί.
- 251. Για τον παράξενο άνθρωπο.
Οι γνώμες είναι άμμος κι αυτός που χτίζει πάνω τους τρελός
Όταν πάνω σε γνώμες χτίζεις πώς μπορείς να’ σαι σοφός ;
- Σοφία χωρίς αγάπη δεν είναι τίποτα.
Άνθρωπε αν είσαι σοφός αλλά δεν αγαπάς τον Θεό;
Λέω καλύτερα θα ήταν να προτιμήσω έναν τρελό.
- Η Αρετή που στεφανώνει.
Με αιώνια μακαριότητα σε στεφανώνει μια αρετή,
(Αχ! Κράτα τη γερά) –η επιμονή.
- Ο σοφός ποτέ δεν είναι μόνος.
Ο σοφός ποτέ δεν είναι μόνος κι ας τον βλέπεις μοναχό:
Έχει μαζί του τον κύριο των πραγμάτων (τον Θεό).
- 263. Τέλος.
Φίλε, αρκετά ως εδώ. Αν θέλεις να διαβάσεις πιο πολύ
Πήγαινε και γίνε ο ίδιος η ουσία κι ο ίδιος η γραφή.
Οι τελευταίοι στίχοι με άλλα λόγια: αναγνώστη οι στίχοι αυτοί δεν ήταν απλά κάποιες λέξεις, μόνο και μόνο για να τις διαβάσεις. Έναν στόχο έχουν να σου δείξουν τον δρόμο που δεν είναι άλλος από τον δρόμο του Θεού, του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.
