Ένα νέο κείμενο πολιτικής αναλύει τη σημερινή κατάσταση της εκπαίδευσης και επιμόρφωσης των αγροτών, παρουσιάζει καλές ευρωπαϊκές πρακτικές και καταλήγει σε προτάσεις

Η κατάρτιση των αγροτών στην Ελλάδα και στην Ευρώπη

Κάποιες σημαντικές προκλήσεις

Κλιματική αλλαγή
Η μεταβολή της θερμοκρασίας και η συχνότερη εμφάνιση ακραίων φαινομένων απαιτούν νέα προσέγγιση στην ασφάλεια των καλλιεργειών και στη διαχείριση των πόρων.

Τεχνολογικές εξελίξεις
Drones, GPS, αισθητήρες, δορυφορικά δεδομένα, ρομπότ και τεχνητή νοημοσύνη επαναπροσδιορίζουν τη φύση της παραγωγής, της διαχείρισης και της διάθεσης των προϊόντων. Πολλοί Έλληνες αγρότες είναι επιφυλακτικοί απέναντι στις νέες τεχνολογίες και πρακτικές. Οι δυσκολίες συνδεσιμότητας σε πολλές αγροτικές  περιοχές της χώρας επιτείνουν τονπρόβλημα.

Γήρανση των αγροτών
Η Ελλάδα έρχεται έβδομη κατά σειρά στα υψηλότερα ποσοστά αγροτών ηλικίας 65+ και 55+ μεταξύ των 27 της ΕΕ.

Περιφερειακή διάσταση
Κάθε αγροτική περιοχή της Ελλάδας έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες, παραδόσεις και ανάγκες.

Χάσμα μεταξύ έρευνας και πράξης

Νέες καταναλωτικές συνήθειες, όπως η vegan διατροφή 

Καλές πρακτικές από την Ευρώπη

Πώς εκπαιδεύονται οι αγρότες σε άλλες χώρες;

Γαλλία

• Τα γαλλικά πανεπιστήμια διατηρούν σε πολλές περιοχές ανεξάρτητα κέντρα μάθησης, προσφέροντας έτσι επιλογές, και αντίστοιχα είδη πτυχίων και πιστοποιήσεων, για εξειδικευμένες σπουδές και έρευνα.
• Πολλές εκπαιδευτικές δράσεις εστιάζουν στη διαχείριση φυσικών πόρων και στην ενσωμάτωση βιώσιμων τεχνικών.
• Συνδυάζεται η θεωρητική κατάρτιση με την πρακτική άσκηση μέσω προγραμμάτων που στηρίζει το αρμόδιο υπουργείο.
• Καινοτόμα προγράμματα ανάπτυξης πρωτεϊνών από έντομα υποστηρίζονται τόσο από τα πανεπιστήμια όσο και από τη βιομηχανία.

Γερμανία

• Εφαρμόζει αποτελεσματικά το διττό μοντέλο εκπαίδευσης (συνδυάζει δηλαδή τη θεωρητική εκπαίδευση σε επαγγελματικές σχολές με την πρακτική άσκηση στη βιομηχανία).
• Οι γνωστές Berufsschulen (επαγγελματικές σχολές) καλύπτουν σύγχρονες επαγγελματικές και τεχνικές γνώσεις και δεξιότητες (π.χ. γεωργία ακριβείας με τη χρήση αισθητήρων), τις οποίες οι φοιτητές εξασκούν σε προγράμματα μαθητείας σε συνεργαζόμενες επιχειρήσεις.

Ολλανδία

• Διαθέτει ιδιαίτερα ανεπτυγμένους και ποικίλους θεσμούς αγροτικής εκπαίδευσης: από τη μέση επαγγελματική εκπαίδευση και μαθητεία (MBO και BBL) έως τα σημαντικά ερευνητικά έργα του πανεπιστημίου του Βαχενίνγκεν.
• Δίνει έμφαση στις συνεργασίες πανεπιστημίων με επιχειρήσεις τεχνολογίας, π.χ. για την ανάπτυξη νέων ρομποτικών συστημάτων ή για την περαιτέρω διάδοση υδροπονικών μεθόδων.
• Εκπαιδεύει τους αγρότες σε πρακτικές ανθεκτικότητας (π.χ. πρόγραμμα Climate Field Schools για την προσαρμογή στις ακραίες καιρικές συνθήκες).

Ισπανία

• Εφαρμόζει συστηματικά διάφορες πρακτικές βιωσιμότητας και καινοτομίας (π.χ. προγράμματα διά βίου μάθησης για τη χρήση δορυφορικών δεδομένων).
• Διαθέτει πολλές σχολές επαγγελματικής κατάρτισης που επικεντρώνουν στις βιολογικές καλλιέργειες ή σε βιώσιμα συστήματα στάγδην άρδευσης.

Ιταλία

• Δίνει έμφαση στα τοπικά προϊόντα, διατηρώντας και εκσυγχρονίζοντας τις παραδοσιακές πρακτικές καλλιέργειας, αλλά και καινοτομώντας στην προώθηση των προϊόντων ονομασίας προέλευσης (ΠΟΠ).
• Με πλατφόρμες (όπως η Campagna Amica) συνδέει παραγωγούς και καταναλωτές, προβάλλοντας την αυθεντικότητα των τοπικών προϊόντων.

Δανία

• Διαθέτει πολλούς διαφορετικούς θεσμούς επανεκπαίδευσης (AMU-kurser και VVU).
• Ενθαρρύνει την αποδοτική συνεργασία κοινωνικών εταίρων, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και βιομηχανίας ώστε να υπάρχει έγκαιρη προσαρμογή στις ανάγκες της αγοράς εργασίας.
• Όλα τα προγράμματα σπουδών περιλαμβάνουν κανονισμούς για την ηθική μεταχείριση των ζώων.

Πρόταση για τη μεταρρύθμιση της αγροτικής εκπαίδευσης

1. Έξυπνα αγροτικά εκπαιδευτικά κέντρα
   Δημιουργία πέντε κέντρων σε Θεσσαλία, Κρήτη, Μακεδονία, Πελοπόννησο και Αιγαίο. Το καθένα από αυτά θα εστιάζει σε καλλιέργειες και πρακτικές συναφείς με την κάθε περιοχή (π.χ. της Κρήτης στις ελιές, στα αμπέλια και στα θερμοκήπια), ενώ θα είναι εξοπλισμένο με εργαστήρια, πειραματικά αγροκτήματα και κέντρα καινοτομίας, και θα συνδέεται επίσης με τις τοπικές επιχειρήσεις.
2. Νέα εκπαιδευτικά προγράμματα
   Πρώτο επίπεδο: Βασική διετής κατάρτιση με χαρακτηριστικά διττού συστήματος, με σκοπό την εισαγωγή των σπουδαστών σε νέες τεχνολογίες και βασικές αρχές επιχειρηματικότητας.
   Δεύτερο επίπεδο: Μονοετής ή διετής εξειδικευμένη κατάρτιση πάνω σε συγκεκριμένες καλλιέργειες και συστήματα ακριβείας.
   Τρίτο επίπεδο: Διά βίου μάθηση και επανακατάρτιση με σεμινάρια, εργαστήρια και ευρωπαϊκά προγράμματα ανταλλαγής τεχνογνωσίας.
3. Ψηφιακή πλατφόρμα αγροτικής γνώσης
   Οι χρήστες θα μπορούν να βρουν, μεταξύ άλλων, διαδραστικά online μαθήματα, βάση δεδομένων με καλές πρακτικές, σύστημα άμεσης επικοινωνίας με ειδικούς, ευκαιρίες δικτύωσης καθώς και πρόσβαση σε δεδομένα αγορών και τιμών.