Αποψη από τη Γυράπετρα στη Λευκάδα(SHUTTERSTOCK )
εγάλο, αλλά μη επαρκώς μελετημένο είναι το πρόβλημα της διάβρωσης των ακτών στην Ελλάδα, καθώς έχουν περάσει αρκετά χρόνια από την τελευταία μεγάλη πανελλαδική καταγραφή των παραλιών.
Σε αυτήν, πάντως, υπολογίστηκε πως το 28,6% των παραλιών παρουσιάζει φαινόμενα διάβρωσης, ενώ σε πυκνοκατοικημένες και τουριστικές περιοχές, όπως η Κρήτη, αυτό το ποσοστό απογειώνεται στο 65,8%, στην Κεντρική Μακεδονία στο 45,1% και στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας στο 39%. Με βάση αυτές τις μετρήσεις, η Ελλάδα κατατάσσεται τέταρτη χώρα σε επίπεδο Ε.Ε. όσον αφορά τη διάβρωση της ακτογραμμής. Προφανώς τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει από τότε προς το καλύτερο, αλλά μάλλον έχουν γίνει χειρότερα.
«Κινδυνεύουμε να χάσουμε μεγάλο μέρος των παραλιών μας. Πρόκειται για συνδυαστικό αποτέλεσμα δύο παραγόντων. Ο πρώτος είναι η αναμφισβήτητη κλιματική αλλαγή, η οποία έχει ως συνέπεια και την άνοδο της στάθμης των θαλασσών. Στην Ελλάδα έχει υπολογιστεί πως η θάλασσα ανεβαίνει κατά μέσον όρο τρία χιλιοστά το έτος, με διαφοροποίηση από περιοχή σε περιοχή, αντί για ένα χιλιοστό που ήταν το αναμενόμενο.
Ο δεύτερος είναι οι παρεμβάσεις μας στο πεδίο που έχουν αρνητικά αποτελέσματα, όπως για παράδειγμα τα φράγματα που δεν επιτρέπουν στα φερτά υλικά να φθάσουν στις εκβολές», λέει στην «Κ» ο Σεραφείμ Πούλος, καθηγητής Ωκεανογραφίας και Φυσικής Γεωγραφίας στο Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ.
Το πρόβλημα είναι εντονότερο στις εκβολές των ποταμών αλλά και σε αμμώδεις παραλίες. Το Εργαστήριο Φυσικής Γεωγραφίας του ΕΚΠΑ έχει μελετήσει συγκεκριμένα σημεία ανά την επικράτεια. «Οι ακτές στις εκβολές του Αλφειού έχουν υποχωρήσει κατά 350-400 μέτρα από το 1945 λόγω της δημιουργίας δύο φραγμάτων, του Εβρου από 40 έως 130 μέτρα από το 1960 μετά τη μετατόπιση της κοίτης. Το ίδιο συνέβη και στον Αξιό», αναφέρει ο κ. Πούλος. Σημαντική συρρίκνωση καταγράφεται και σε παραλίες, όπως η Γυράπετρα στη Λευκάδα, η οποία έχει μειωθεί κατά 10-30 μέτρα από το 1960, στον Μόλο της Πάρου κατά 20 μέτρα από το 1945 και στην Επισκοπή Ρεθύμνου κατά 30 μέτρα από το 1992, μας λέει ο καθηγητής του ΕΚΠΑ.
Σύμφωνα με τα κλιματικά μοντέλα, στην Ελλάδα μέχρι το 2100 αναμένεται άνοδος της στάθμης της θάλασσας από 40 εκατοστά έως ένα μέτρο, ανάλογα με το σενάριο εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. «Σε μια άνοδο ακόμη και μισού μέτρου, πάρα πολλές παραλίες θα χαθούν. Οι κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες θα είναι πολύ μεγάλες, καθώς τις τελευταίες δεκαετίες όλη η δραστηριότητα μεταφέρεται στην παραλιακή ζώνη.
Ο τουρισμός θα πληγεί. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό, θα χρειαστεί αναπροσαρμογή των λιμανιών της χώρας. Σημαντικές θα είναι οι επιπτώσεις και στο οικοσύστημα. Για παράδειγμα, οι χώροι ωοτοκίας των χελωνών θα πληγούν», σημειώνει ο κ. Πούλος. Βεβαίως η άνοδος της στάθμης της θάλασσας δεν θα είναι ομοιόμορφη, καθώς θα επηρεαστεί από τοπικούς παράγοντες, όπως η μορφολογία των ακτών και η θαλάσσια κυκλοφορία.
Κι ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, η ελληνική πολιτεία δεν έχει καταγεγραμμένες τις παραλίες της χώρας, δεν διαθέτει δηλαδή ένα εθνικό ακτολόγιο με όλα τα στοιχεία των παραλιών. Απεναντίας μειώνει τις αποστάσεις ανέγερσης οικοδομών από τη θάλασσα, η οποία έτσι κι αλλιώς έρχεται πιο κοντά.
Πέρα από τις κλιματικές πιέσεις, πολύ σημαντικές αρνητικές επιδράσεις έχουν παρεμβάσεις όπως η τσιμεντοποίηση των παραλιών. Πρόσφατη μελέτη του επίκουρου καθηγητή Χωροταξίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Απόστολου Λαγαρία κατέγραψε πολύ υψηλά ποσοστά αδιαπέραστων επιφανειών σε μια ζώνη βάθους έως δύο χιλιομέτρων από τη θάλασσα σε όλη την ελληνική ακτογραμμή.
Οταν λέμε αδιαπέραστες επιφάνειες εννοούμε κτίρια, δρόμους, στρωμένες επιφάνειες κ.λπ. Στο σύνολο σχεδόν της παράκτιας ζώνης της Αττικής βρέθηκαν ποσοστά κάλυψης άνω του 20% από αδιαπέραστες/τεχνητές επιφάνειες. Αντίστοιχα ποσοστά καταγράφονται στον άξονα προς Κορινθία, στην Εύβοια έως την περιοχή της Χαλκίδας, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης, καθώς και στους άξονες προς Χαλκιδική και Πιερία. Ανάλογες τιμές εντοπίζονται και σε παράκτια αστικά κέντρα ή σε ζώνες μαζικού τουρισμού (Χερσόνησος Κρήτης, Καλλικράτεια Χαλκιδικής, Κιάτο Κορινθίας).
Οπως επισημάνθηκε κατά την παρουσίαση της μελέτης, πλήθος επιστημονικών δημοσιεύσεων αποδεικνύουν ότι η τσιμεντοποίηση των παραλιών και των ρεμάτων αποτελεί βασική παράμετρο της παράκτιας διάβρωσης, αφού δεν επιτρέπει την ομαλή συνέχιση των φυσικών διεργασιών απόθεσης φερτών υλικών στην παράκτια ζώνη.
kathimerini.gr
