Το νέο ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα για τα κτήρια και τις οδικές μεταφορές (ETS2), που προγραμματίζεται να τεθεί σε ισχύ το 2027, ενδέχεται να επιφέρει υψηλότερες αυξήσεις στις τιμές από ό,τι είχε προβλεφθεί αρχικά.
Η δεύτερη φάση του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ETS2) της ΕΕ στοχεύει στη φορολόγηση των εκπομπών CO2 από τα κτήρια και τα οχήματα. Κατά την ψήφιση του το 2023, είχε τεθεί ως στόχος η διατήρηση της τιμής κάτω από τα 45 ευρώ ανά τόνο CO2, κάτι που αντιστοιχεί σε επιβάρυνση περίπου 10 λεπτών ανά λίτρο καυσίμου.
Ο Peter Liese, ευρωβουλευτής του CDU και εισηγητής της πρότασης, εξέφρασε επιφυλάξεις για το αν το όριο των 45 ευρώ είναι εφικτό, καθώς οι εξελίξεις στους τομείς των μεταφορών και της δόμησης δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικές. Τόνισε ότι αν δεν μειωθεί επαρκώς η εξάρτηση από ρυπογόνες πηγές ενέργειας, τότε η ζήτηση για δικαιώματα εκπομπών θα αυξηθεί, οδηγώντας σε άνοδο της τιμής του άνθρακα.
Η αγορά δικαιωμάτων εκπομπών είναι στην πραγματικότητα αρκετά απλή. Οι εταιρείες επιτρέπεται να εκπέμπουν έναν τόνο CO2 με ένα δικαίωμα εκπομπής. Εάν η εταιρεία αγοράσει περισσότερα δικαιώματα από όσα έχει εκπέμψει, μπορεί να πουλήσει τα υπόλοιπα δικαιώματα σε άλλες εταιρείες. Για να διασφαλιστεί ότι οι εταιρείες δεν θα μετακινηθούν μαζικά εκτός ΕΕ, κατανέμονται δωρεάν δικαιώματα εκπομπών μεταξύ των εταιρειών. Εναπόκειται στην κυβέρνηση να διανείμει τα δωρεάν δικαιώματα.
Αυτό που πρόκειται να αλλάξει τώρα είναι ότι οι προμηθευτές καυσίμων θα πρέπει επίσης να αγοράζουν δικαιώματα εκπομπών. Σύμφωνα με τον Michael Pahle του Ινστιτούτου Έρευνας για την Κλιματική Αλλαγή του Πότσνταμ, η τιμή του πετρελαίου θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 55 έως 92 ευρώ ανά τόνο. Ο Pahle προβλέπει ότι οι τιμές θα μειωθούν πρώτα λόγω της μεγάλης προσφοράς. Αργότερα, θα ξεκινήσει η αύξηση.
Και άλλοι ευρωβουλευτές εξέφρασαν ανησυχίες για τη διατήρηση του πλαφόν των 45 ευρώ. Ο Tiemo Wolken, μέλος της ομάδας S&D, ανέφερε ότι το όριο λειτουργεί περισσότερο ως σύσταση παρά ως αυστηρός φραγμός, ενώ προειδοποίησε για το ενδεχόμενο αύξησης της τιμής ακόμη και στα 200 ευρώ ανά τόνο, σύμφωνα με μελέτες όπως αυτές της Agora Energiewende, που θα οδηγήσουν σε άνοδο των τιμών των καυσίμων από 23 έως 39 λεπτά/λίτρο.
Αξίζει να σημειωθεί πως σήμερα τα δικαιώματα εμπορεύονται έναντι περίπου 70 ευρώ/τόνο. Με ορίζοντα το 2030, γύρω στα 160 εκατ. δικαιώματα αναμένεται να απομακρυνθούν από την αγορά ως αποτέλεσμα της απόσυρσης των λιγνιτικών μονάδων ανά την Ευρώπη, πράγμα που σύμφωνα με τους αναλυτές θα πιέσει ανοδικά τις τιμές.
Σύμφωνα με τον Liese, οι εκπομπές από τις κατοικίες και τις μεταφορές μειώνονται με βραδύτερο ρυθμό απ’ ό,τι αναμενόταν, ενώ τα νομοθετικά μέτρα που θα συνέβαλλαν στην αντιμετώπιση του προβλήματος (όπως ο ευρωπαϊκός κανονισμός για τα κτήρια ή η σταδιακή κατάργηση λεβήτων ορυκτών καυσίμων στη Γερμανία) εφαρμόζονται με καθυστερήσεις ή περιορισμούς.
Αυτό ενδέχεται να προκαλέσει υπερβάλλουσα ζήτηση για δικαιώματα εκπομπών μετά το 2027 και συνεπώς, άνοδο των τιμών του άνθρακα. Η μεγαλύτερη ζήτηση αυξάνει τις τιμές τους, άρα και την άνοδο των αντίστοιχων τιμών στα πρατήρια καυσίμων πέραν των 10 λεπτών/λίτρο που ήταν ο αρχικός στόχος.
Ο Liese ανέφερε χαρακτηριστικά ότι πέρυσι υπήρξε ενδιαφέρον από τους πολίτες για την εγκατάσταση πιο οικολογικών συστημάτων θέρμανσης, αλλά η δημόσια συζήτηση για τον νόμο περί θέρμανσης ανέκοψε αυτήν την τάση. Το 2023, καταγράφηκε ρεκόρ εγκαταστάσεων λεβήτων φυσικού αερίου στη Γερμανία (790.000 μονάδες), ως αποτέλεσμα του φόβου της απαγόρευσής τους από τους επερχόμενους κανόνες.
Σχετικά με τον τομέα των μεταφορών, επέκρινε τον Υπουργό Μεταφορών της Γερμανίας Volker Wissing για αδράνεια, σημειώνοντας τη μείωση στις πωλήσεις ηλεκτρικών οχημάτων το 2024 σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Η αποτυχία επίτευξης των κλιματικών στόχων από τη Γερμανία στους δύο αυτούς τομείς οδηγεί σε μεγαλύτερη πίεση στο ETS2 και πιθανώς σε υψηλότερες τιμές.
Όλα τα επιπλέον χρήματα που θα εισρέουν μέσω των δικαιωμάτων εκπομπών στα κρατικά ταμεία κάθε χώρας της ΕΕ θα πρέπει να επενδυθούν στην κινητικότητα.
Ο Liese λέει πως τα χρήματα αυτά θα πρέπει να επενδυθούν στην παροχή επιδοτήσεων ηλεκτρικών αυτοκινήτων σε νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα, όπως κάνει ήδη η Γαλλία. Επιπλέον, λέει πως οι εθνικοί φόροι που καθιστούν επί του παρόντος την ηλεκτροκίνηση πολύ ακριβή πρέπει να εξαλειφθούν με τα έσοδα από το ETS2. Σύμφωνα με τον Liese, το κόστος χρήσης πρέπει να μειωθεί. Ο ευρωβουλευτής λέει:
Δεν μπορούμε να αναγκάσουμε τους ανθρώπους να ανταλλάξουν το παλιό τους αυτοκίνητο με ένα νέο βιώσιμο αυτοκίνητο. Ούτε μπορούμε να αναγκάσουμε τους ανθρώπους να ανεβαίνουν στο ποδήλατό τους όταν λάμπει ο ήλιος και να οδηγούν στη δουλειά μόνο όταν βρέχει. Μπορούμε μόνο να δώσουμε ανταμοιβές για να κάνουμε την οδήγηση φιλική προς το περιβάλλον πιο ελκυστική.
Εκτός από την επιδότηση ηλεκτρικών αυτοκινήτων στους πιο αδύναμους οικονομικά, ο Liese λέει πως μέρος των εσόδων πρέπει επίσης να επενδυθεί στις υποδομές φόρτισης στην Ευρώπη.
Για να αντιμετωπιστούν οι κοινωνικές συνέπειες από την αύξηση του κόστους, ο Wolken πρότεινε την ενίσχυση του Κοινωνικού Ταμείου για το Κλίμα της ΕΕ, ύψους 87 δισ. ευρώ.
Ο Michael Bloss από τους Πράσινους, που συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις, δήλωσε πως οι συνεχείς καθυστερήσεις σε νομοθετικά μέτρα πιθανόν να καταστήσουν αναπόφευκτη την υπέρβαση των 45 ευρώ, με αρνητικές συνέπειες ιδίως για τις χώρες της Νότιας Ευρώπης.
Ο Liese πιστεύει ότι η υπερβολική εξάρτηση από ρυθμιστικά μέτρα, όπως ο νόμος περί θέρμανσης, δεν είναι αποτελεσματική, τονίζοντας ότι η προσέγγιση της αγοράς μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερα αποτελέσματα. Αντί για περιορισμούς, ζητά στοχευμένη ενίσχυση των ευάλωτων νοικοκυριών για να πετύχουν τη μετάβαση σε καθαρότερες τεχνολογίες.
Καταλήγει ότι η χαλάρωση του ETS2 δεν αποτελεί λύση, αφού τότε θα απαιτούνταν εναλλακτικά, ίσως πιο δαπανηρά και δύσκολα εφαρμόσιμα μέτρα μείωσης των εκπομπών.
Πηγή:autoblog.gr
