Η ψώρα βρίσκεται σε ανοδική πορεία σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και η Ισπανία αποτελεί σήμερα ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα. Νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Eurosurveillance, αποτυπώνει μια θεαματική αύξηση κρουσμάτων από το 2011 έως το 2023, με απότομη επιτάχυνση μετά το 2020. Η εικόνα στην Ισπανία, εντάσσεται σε μια ευρύτερη ευρωπαϊκή τάση που δείχνει ότι η ψώρα δεν αφορά πλέον μόνο ευάλωτες ομάδες ή ιδρύματα, αλλά εξαπλώνεται ολοένα και περισσότερο στον γενικό πληθυσμό.
Στην Ισπανία, τα περιστατικά που καταγράφονται στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας αυξήθηκαν σχεδόν 50 φορές μέσα σε δώδεκα χρόνια. Τα υψηλότερα ποσοστά εμφανίζονται σε νέους ηλικίας 15–24 ετών, ενώ στα νοσοκομεία η μεγαλύτερη επιβάρυνση αφορά παιδιά και ηλικιωμένους. Η μελέτη δείχνει επίσης ότι οι επαγγελματίες υγείας –ιδίως οι νοσηλευτές και οι βοηθοί νοσηλευτών– αποτελούν ομάδα υψηλού κινδύνου, λόγω της στενής επαφής με ασθενείς. Παράλληλα, τα γηροκομεία εμφανίζουν ολοένα περισσότερες εστίες μετάδοσης, με ταυτόχρονη αύξηση εστιών και σε σπίτια.
Η άνοδος της ψώρας στην Ισπανία συμβαδίζει με αντίστοιχες τάσεις σε όλη την Ευρώπη. Στη Γερμανία τα περιστατικά αυξήθηκαν εννιαπλάσια την περίοδο 2009–2018, στην Ολλανδία τριπλάσια από το 2011 έως το 2020, ενώ στην Κροατία η άνοδος ήταν εξαπλάσια μέσα σε μια δεκαετία. Στην Ιταλία, τόσο η Σικελία όσο και το Λάτσιο καταγράφουν σημαντικά αυξημένες διαγνώσεις μετά το 2020, με ρυθμούς παρόμοιους με αυτούς που παρατηρούνται στην Ισπανία.
Μια πανευρωπαϊκή ανασκόπηση του 2022, με στοιχεία από 15 χώρες, κατέληγε ήδη τότε ότι η ψώρα κινείται σταθερά ανοδικά σχεδόν παντού. Και οι γιατροί του Ηνωμένου Βασιλείου έχουν ενημερώσει ότι παρατηρούνται όλο και περισσότεροι άνθρωποι να εμφανίζονται με ψώρα και παροτρύνουν τους Βρετανούς να μην αγνοούν τα συμπτώματα της εξαιρετικά μολυσματικής δερματικής νόσου, η οποία προκαλείται από ακάρεα.
Οι αιτίες της αύξησης παραμένουν πολύπλοκες. Η πανδημία φαίνεται να συνέβαλε, κυρίως λόγω αυξημένης ενδοοικογενειακής μετάδοσης και καθυστερημένης πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας. Παράλληλα, αναφέρεται πιθανή μείωση της αποτελεσματικότητας της περμεθρίνης, του βασικού φαρμάκου κατά της ψώρας, καθώς και αυξημένη χρήση χώρων κοινής διαμονής λόγω κοινωνικών και οικονομικών πιέσεων στην Ευρώπη.
Ωστόσο, όταν αναζητά κανείς αντίστοιχα στοιχεία για την Ελλάδα, συναντά σημαντικό κενό. Δεν υπάρχει συστηματική, δημόσια και πλήρης επιτήρηση που να καταγράφει τα περιστατικά ψώρας σε επίπεδο γενικού πληθυσμού. Τα δεδομένα που έχουν δημοσιοποιηθεί προέρχονται κυρίως από δομές φιλοξενίας προσφύγων και αιτούντων άσυλο, όπου ο συγχρωτισμός αυξάνει τον κίνδυνο. Χωρίς πανελλαδικό μηχανισμό επιτήρησης, δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα αν η ψώρα αυξάνεται ή αν αποτελεί ευρύτερη απειλή για τη χώρα.
Παρόλα αυτά, μεμονωμένα περιστατικά που κατά καιρούς γίνονται γνωστά υποδηλώνουν ότι η νόσος εμφανίζεται και σε σχολεία ή κοινότητες, χωρίς όμως να υπάρχει πλήρης εικόνα. Τον Οκτώβριο του 2025 εντοπίστηκαν δύο κρούσματα σε Γυμνάσιο της Τούμπας Θεσσαλονίκης, όπου εφαρμόστηκε αμέσως το πρωτόκολλο του ΕΟΔΥ. Τον Ιούνιο του 2025 καταγράφηκε περίπτωση «νορβηγικής» ψώρας –μιας πιο βαριάς και εξαιρετικά μεταδοτικής μορφής– σε σχολείο του Κορυδαλλού, ενώ πριν από έναν χρόνο είχαν αναφερθεί περιστατικά σε ειδικό σχολείο στο Ηράκλειο.
Η ψώρα εκδηλώνεται συνήθως με έντονο νυχτερινό κνησμό και μικρές ερυθρές βλάβες στο δέρμα. Οι πιο συνηθισμένες περιοχές εντόπισης είναι ανάμεσα στα δάκτυλα, στους καρπούς, στις μασχάλες, στους αγκώνες, στην κοιλιά, στους γλουτούς, στις θηλές και στη γεννητική περιοχή. Η διάγνωση δεν είναι πάντα εύκολη, και τα συμπτώματα μπορεί να συγχέονται με άλλες δερματικές παθήσεις, γι’ αυτό και η έγκαιρη αξιολόγηση από γιατρό είναι κρίσιμη.
Η απουσία επίσημης και σταθερής επιτήρησης στην Ελλάδα καθιστά αδύνατο να χαρτογραφηθεί το πραγματικό μέγεθος του προβλήματος. Η εικόνα μπορεί να είναι ήπια, αλλά μπορεί και να υποτιμούμε μια αυξανόμενη τάση, όπως αυτή που παρατηρείται στην υπόλοιπη Ευρώπη. Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι η ψώρα δεν είναι πια μια ασθένεια περιορισμένη σε συνθήκες φτώχειας ή ιδρυματικής φροντίδας, αλλά ένα ζήτημα που μπορεί να επηρεάσει ευρύτερες κοινότητες. Η ενίσχυση της πρόληψης, η ενημέρωση σε σχολεία και κλειστές δομές, η εκπαίδευση επαγγελματιών υγείας και η έγκαιρη θεραπεία αποτελούν τα πιο αποτελεσματικά μέσα προστασίας.
cibum.gr
