(Κώστας Γκούμας – Τάσος Μπαρμπούτης)*
Α. Πριν δέκα ημέρες υπογράφηκαν πανηγυρικά από τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Κ. Τσιάρα στην Καρδίτσα [1] και στα Φάρσαλα [2] οι συμβάσεις για την κατασκευή δύο «εμβληματικών»,όπως χαρακτηρίστηκαν, έργων εξοικονόμησης νερού στο Θεσσαλικό κάμπο, συνολικής αξίας 270 εκατ. ευρώ, τα οποία αφορούν στην αποκατάσταση και εκσυγχρονισμό του αρδευτικού δικτύου ΤΟΕΒ Ταυρωπού στην Καρδίτσα και στην δημιουργία αρδευτικού δικτύου της περιοχής Υπέρειας – Ορφανών.
Τα έργα αυτά υπηρετούν την επίτευξη του στόχου εξοικονόμησης νερού στο Υδατικό Διαμέρισμα Θεσσαλίας (ΥΔΘ), ο οποίος ανέρχεται στο 20% της συνολικής κατανάλωσης νερού και είχε τεθεί το 2024 μέσω του εγκεκριμένου Σχεδίου Διαχείρισης Υδάτων (ΣΔΛΑΠ) από την κυβέρνηση Κυριάκου Μητσοτάκη.
Β. Όμως, παρότι πρόκειται για έργα χρήσιμα και αναγκαία, η πέρα από κάθε μέτρο πολιτική εκμετάλλευση της υπογραφής των συμβάσεων αποκτά χαρακτήρα πρόκλησης για τον κόσμο της γεωργίας και της κτηνοτροφίας στη Θεσσαλία, ειδικά εφέτος που υπήρξαν πολλαπλά «μαζεμένα» πλήγματα. Λειψυδρία, καθυστερήσεις σε οφειλόμενες αποζημιώσεις, πανώλη στους κτηνοτρόφους, υψηλό ενεργειακό κόστος, φτωχοποίηση μέρους του αγροτικού πληθυσμού, χαμηλές τιμές, αδιάθετα προϊόντα και άλλα πολλά.
Υψηλό ακόμη υπήρξε το τίμημα με την γνωστή υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ, με τα πρόστιμα (για την ώρα…) της τάξης των 500 εκατ. ευρώ, τα οποία όλοι καλούμαστε να πληρώσουμε, εις «επιβράβευση» των δικτύων εξυπηρέτησης του κάθε Βορίδη και Αυγενάκη.
Παρόλα αυτά όμως, στις φιέστες των υπογραφών ο κ. Υπουργός δεν θεώρησε αναγκαίο να προβεί σε έναν στοιχειώδη έστω απολογισμό στο καυτό θέμα των υδάτων, παραπέμποντας σε μεταγενέστερη «ανοικτή συζήτηση παρουσία κυβερνητικού κλιμακίου»….
Γ. Έκπληξη στα όρια της αγανάκτησης προκάλεσαν σε εμάς οι δηλώσεις του υφυπουργού παρά τω πρωθυπουργώ κ. Θ. Κοντογεώργη ότι «Στη σημερινή μέρα δεν θα φτάναμε αν δεν υπήρχε η επίμονη και συστηματική δουλειά του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων».
Ε, όχι λοιπόν ! Στη σημερινή μέρα δεν θα φθάναμε εάν δεν υπήρχε ο ΤΟΕΒ Ταυρωπού, η εμπνευσμένη ηγεσία του και ειδικά το όραμα του καταξιωμένου προέδρου του.
Με δική τους πρωτοβουλία συντάχθηκαν σε ελάχιστο χρόνο τα απαραίτητα τοπογραφικά και η ακριβέστατη αποτύπωση των αρδευομένων εκτάσεων και ιδιοκτησιών.
Χάρις σε αυτά το σημαντικά υπόβαθρα (που είναι άγνωστο πόσο χρόνο και χρήμα θα απαιτούσε η δημιουργία τους από το ΥΠΑΑΤ…) εκπονήθηκε η τεχνική μελέτη του δικτύου από άξια θεσσαλή μηχανικό, με πλήρη ανταπόκριση στις απαιτούμενες προδιαγραφές και με ελάχιστο οικονομικό κόστος (μόλις μερικών δεκάδων χιλιάδων ευρώ), κάτι σαν προσφορά στον αυτοδιοικητικό οργανισμό των αρδευτών της Καρδίτσας. Αγώνας στη συνέχεια να ξεπεραστούν τα προβλήματα στην αρμόδια υπηρεσία έγκρισης των Περιβαλλοντικών Μελετών, όπου ελλείψει προσωπικού μόνο με τηλέφωνο υπουργού «ξεκολλάνε» οι προς έγκριση συσσωρευμένοι επί χρόνια φάκελοι….
Και όλα αυτά μέσα στην αγωνιώδη προσπάθεια να λειτουργήσουν ταυτόχρονα τα σχεδόν κατεστραμμένα από τις πλημμύρες δίκτυα του ΤΟΕΒ, ώστε οι αρδευτές – μέλη του να μην χάσουν καμία καλλιεργητική περίοδο. Και πράγματι τα κατάφεραν !
Και το Υπουργείο τι έκανε ; Μα απλούστατα έκανε τη δουλειά του που είναι να εντάσσει παρόμοια έργα σε προγράμματα χρηματοδότησης και τίποτα περισσότερο !
Και όμως η υπογραφή των δύο αυτών συμβάσεων ενέπνευσε τον κ. υφυπουργό παρά τω πρωθυπουργώ να συγχαρεί τον Υπουργό κ.Τσιάρα καθώς και «όλους τους διατελέσαντες υφυπουργούς και γενικούς γραμματείς» του ΥΠΑΑΤ(!!!), τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Ν. Παπαθανάση και άλλους, λες και τα χρήματα που θα διατεθούν (και που εμείς θα αποπληρώσουμε) θα προέλθουν από κάποια δική τους δωρεά !
Θα υπενθυμίσουμε ακόμη ότι ο ΤΟΕΒ Ταυρωπού είναι ένας αυτοδιοικητικός οργανισμός που έμπρακτα απέδειξε πως, ακόμη και όταν η κεντρική διοίκηση δεν στηρίζει το έργο τους, εκείνοι με ελάχιστα μέσα μπορούν να γράψουν ιστορία.
Και ίσως αυτό θα έπρεπε να προβληματίσει την κυβερνητική πλευρά, που αντί να στηρίξει το έργο των δημιουργικών ΤΟΕΒ και να τους ενισχύσει οικονομικά και τεχνικά, επέλεξε εντελώς απρογραμμάτιστα να τους καταργήσει και να τους απορροφήσει συλλήβδην στον ΟΔΥΘ, με σκοπιμότητες που δεν θα θέλαμε καν να σκεφθούμε.
Δ. Με την ευκαιρία των συμβάσεων, πολλές μεγαλεπήβολες αναφορές υπήρξαν από κυβερνητικά στελέχη για τις θετικές επιπτώσεις των δύο έργων, καθώς και…«παραινέσεις» για την «απαραίτητη συνεργασία» Περιφέρειας, Δήμων, ΤΟΕΒ και παραγωγών με την Κεντρική Διοίκηση, ώστε να «εξασφαλίσουμε ένα νέο, βιώσιμο υδατικό μέλλον για τη Θεσσαλία».
Εκείνο για το οποίο ΔΕΝ υπήρξε κάποια εξήγηση, ήταν με ποιανού την ευθύνη και γιατί επί έξι ολόκληρα χρόνια διακυβέρνησης Κυρ. Μητσοτάκη το Σχέδιο Υδάτων (ΣΔΛΑΠ) ουσιαστικά ΔΕΝ εφαρμόζεται !
Γιατί από την παράδοση του τ. Σμοκόβου (2003) [3] και μετά δεν έχει υπογραφεί στην Θεσσαλία ούτε μία σύμβαση κατασκευής για κάποιον από τους υπερπολύτιμους πολλαπλού σκοπού ταμιευτήρες (Μουζάκι, Σκοπιά, Πύλη, Νεοχώρι και άλλους μικρότερους), που θα δημιουργούσαν αξιόλογα αποθέματα νερού για υδρεύσεις/αρδεύσεις, θα εξασφάλιζαν μεγαλύτερη εξοικονόμηση νερού, θα λειτουργούσαν σαν ανασχετικός παράγοντας την κρίσιμη στιγμή των πλημμυρών (ανάλογα και με την αποθηκευτική τους δυναμικότητα) και παράλληλα θα υποκαθιστούσαν χιλιάδες ενεργοβόρες γεωτρήσεις, που επιβαρύνουν σημαντικά τα υπόγεια οικοσυστήματα.
Θα ρωτούσαμε ακόμη τι είναι αυτό που επιβάλλει στο κόμμα της ΝΔ, κόντρα στη θέληση του θεσσαλικού λαού και των ψηφοφόρων της, να παραμένουν σε εγκατάλειψη τα ημιτελή έργα Αχελώου στη Συκιά και στην σήραγγα πάνω από το Μουζάκι και να μην ακούγεται λέξη από την πλευρά των σημερινών Υπουργών και συμπολιτευόμενων βουλευτών που πριν λίγα χρόνια «αγωνιζόντουσαν» να φύγει ο ΣΥΡΙΖΑ για να προχωρήσουν τα έργα !
Και επειδή πολλά ακούστηκαν τις ημέρες αυτές, ας μας επιτραπεί να αναφέρουμε δύο αριθμούς, δανεισμένους από το εγκεκριμένο ΣΔΛΑΠ.
Στο ΥΔΘ παράγονται κάθε χρόνο νέα υδατικά ελλείμματα ύψους 400 εκατ. κ. μ. νερού, χτυπώντας «κόκκινο» στο υδατικό ισοζύγιο και μετατρέποντας κάθε καλοκαίρι τον κάμπο σε πεδίο μάχης για εξασφάλιση νερού αρδεύσεων.
Τα δε συσσωρευμένα επί δεκαετίες ελλείμματα εκτιμάται πως υπερέβησαν τα 3,5 δισεκατομμύρια κ. μ. υπόγειων υδάτων, οδηγώντας με «ασφάλεια» την περιοχή μας στην ερημοποίηση.
Μετά από αυτά, όποιος έχει κουράγιο να οργανώνει φιέστες σαν αυτές της Καρδίτσας και των Φαρσάλων….χαλάλι του!
Ε. Λίγα λόγια για κάποιες πρόσφατες αντιδράσεις κομμάτων.
Η εκπρόσωπος της αξιωματικής αντιπολίτευσης προέβη σε καταγγελίες, επικαλούμενη ανεκπλήρωτες υποσχέσεις και άλλα πολλά [4]. Το μόνο καλοπροαίρετο δικό μας ερώτημα είναι γιατί διατυπώνεται αίτημα για «Συνολικό πλάνο για άρδευση και διαχείριση υδάτινων πόρων στη Θεσσαλία», όταν εδώ και ένα χρόνο υπάρχει εγκεκριμένο από την κυβέρνηση Σχέδιο, σε συμφωνία μάλιστα με τους φορείς της Θεσσαλίας, που όλοι μαζί οφείλουμε να απαιτήσουμε να εφαρμοστεί, ειδικά στο κρίσιμο θέμα εξασφάλισης των τόσο αναγκαίων αποθεμάτων νερού.
Για το υδατικό και την λειψυδρία τοποθετήθηκε και η «Νέα Αριστερά» [5]. Η ανακοίνωσή της αναφέρεται στην ανάγκη εξοικονόμησης νερού, όμως σχετικά με την «εξασφάλιση νέων υδατικών αποθεμάτων» επανέρχεται αόριστα στις γνωστές μίζερες αντιλήψεις για «ένα δίκτυο μικρών κα μεσαίων ταμιευτήρων….με σεβασμό στο περιβάλλον» !
Ας μας εξηγήσουν λοιπόν, ποιά από όλα τα έργα ταμίευσης που εμπεριέχονται στο εγκεκριμένο ΣΔΛΑΠ αποδέχονται και ποια όχι. Και επιτέλους, εάν διαφωνούν με το ισοσκελισμένο υδατικό ισοζύγιο (το οποίο οι διαφαινόμενες αντιλήψεις τους το καθιστούν και πάλι ελλειμματικό), ας παρουσιάσουν στη Βουλή και ας θέσουν στην κρίση όλων μας ένα δικό τους εναλλακτικό Σχέδιο, με περιορισμένου όγκου ταμιεύσεις νερού και φυσικά λιγότερες αρδευόμενες εκτάσεις.
Εάν πράγματι οι προθέσεις τους είναι ειλικρινείς, ας εγκαταλείψουν τις ατέρμονες συζητήσεις και τις γενικόλογες ανακοινώσεις χωρίς συγκεκριμένες προτάσεις, που αντικειμενικά συμβάλλουν στην δημιουργία συγχύσεων και αποδυνάμωσης των αγώνων των θεσσαλών για επίλυση των προβλημάτων.
Κλείνουμε την παρέμβασή μας με τον Τομεάρχη Αγροτικής Ανάπτυξης και Βουλευτή Λάρισας του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ κ. Β. Κόκκαλη, ο οποίος σε σχετική ανακοίνωση [6] αμφισβήτησε το πραγματικό κόστος των συμβάσεων, υπαινισσόμενος υπερκοστολόγηση εκ μέρους της κυβέρνησης.
Δεν γνωρίζουμε εάν κάτι τέτοιο ισχύει. Παρουσιάζει όμως ενδιαφέρον η αναδρομή του στην περίοδο Α. Τσίπρα και στην προεργασία της τότε κυβέρνησης για 31 αρδευτικά έργα ύψους 448 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ, τα οποία (όπως ισχυρίζεται) ακυρώθηκαν με την κυβερνητική αλλαγή Μητσοτάκη.
Δεν γνωρίζουμε εάν τα έργα που αναφέρονται είχαν την απαραίτητη «ωριμότητα» (μελέτες, αδειοδοτήσεις κλπ.) και εάν πράγματι θα είχαν κατασκευαστεί. Θα συμφωνήσουμε όμως πως είναι κακό μια νέα κυβέρνηση να αγνοεί τον σχεδιασμό πολλών προηγουμένων κυβερνήσεων και απερίσκεπτα να εγκαταλείπει εν εξελίξει έργα σε μια περιοχή, χωρίς μάλιστα να ρωτήσει τον κόσμο και τους φορείς που επί χρόνια αγωνίστηκαν αναμένοντας την ολοκλήρωσή και λειτουργία τους.
Κατά μείζονα λόγο όταν κανένα νέο έργο δεν προγραμματίστηκε και (φυσικά) δεν παραδόθηκε κατά την εν λόγω κυβερνητική θητεία ώστε να υποκαταστήσει τους σκοπούς του ακυρωθέντος.
Και όλα αυτά χωρίς έστω να απευθυνθούν στην ελληνική Βουλή για να εγκρίνει την επιλογή εγκατάλειψης των έργων.
Μήπως όλα αυτά θυμίζουν στον αγαπητό κ. Κόκκαλη τις γνωστές πρακτικές της κυβέρνησης Τσίπρα για τον αποκλεισμό ενός εμβληματικού έργου της Θεσσαλίας ;
Και εφόσον νοιάζεται (σωστά) για υπερβάσεις και απώλεια δημόσιου χρήματος από τα δύο αρδευτικά (όπως ισχυρίζεται), μήπως θα έπρεπε κάποτε να αναφερθεί και στις «υπ’ ευθύνη» τους απώλειες εκατοντάδων εκατ. ευρώ που έχουν επενδυθεί στα εγκαταλειμμένα έργα Αχελώου επιβαρύνοντας όλους εμάς ;
Σε κάθε περίπτωση ήρθε η ώρα, χωρίς άλλες παλινωδίες, ο πολιτικός του χώρος να λάβει τελικές αποφάσεις για τα αποθέματα νερού και την απρόσκοπτη εφαρμογή του ΣΔΛΑΠ στη Θεσσαλία.
*Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρ. Δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κεντρικής Ελλάδας, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ
*Μπαρμπούτης Τάσος, πολιτικός μηχανικός, μέλος ΔΣ ΕΘΕΜ, πρ. γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔΘ, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ
—————————————————————————————–
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ :
[1] ΝΕΟΣ ΑΓΩΝ, 7/8/2025 [2] ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, 8/8/2025 [3] Η Κάρλα που παραδόθηκε το 2018 είχε δρομολογηθεί από κυβέρνηση Σημίτη το 1999 ! [4] Larissa net, 7/8/25 [5] ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, 4/8/2025 [6] Larissa Press, 8/8/2025
