«Όποιος δεν θυμάται το παρελθόν του, είναι
καταδικασμένος να το ξαναζήσει»
Τ. Σαντιγιάνα , Ισπανοαμερικανός φιλόσοφος
Στις 13 Δεκεμβρίου 1943, οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής εξόντωσαν σχεδόν όλον τον ανδρικό πληθυσμό των Καλαβρύτων. Δολοφόνησαν περίπου 1200 άτομα, από δεκατεσσάρων ετών και πάνω. Αφορμή γι’ αυτήν τη σφαγή ήταν η δράση των ανταρτών του ΕΛΑΣ στην περιοχή. Συγκεκριμένα, οι αντάρτες είχαν σκοτώσει αρκετούς Γερμανούς σε μάχες στην ορεινή Αχαΐα (για την ακρίβεια 78).
Το ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων ήταν η κορύφωση της τραγωδίας η οποία είχε αρχίσει με την κατάληψη της πατρίδας μας από τους χιτλερικούς (Απρίλιος και Μάιος 1941). Ο ελληνικός λαός υπέφερε τα πάνδεινα στη διάρκεια της τριπλής κατοχής (1941 – 1944). Στη μοιρασιά των λαφύρων συμμετείχαν και οι Ιταλοί με τους Βούλγαρους (ανατολική Μακεδονία και Δυτική Θράκη). Οι σύμμαχοι του Χίτλερ διέπραξαν -επίσης- μεγάλες θηριωδίες, βυθίζοντας την πατρίδα μας στο πένθος.
Σήμερα, η αναφορά στη θυσία των Καλαβρυτινών δεν θα πρέπει να είναι μια μουσειακή υπενθύμιση, ούτε μια επετειακή –λεκτική- εκδήλωση , αλλά ένας πατριωτικός λόγος για την αξία της μνήμης. Πέρα από τις πομπώδεις κοινοτοπίες, αξίζει να δούμε πώς « εγκαταλείπεται» σιγά – σιγά η ιστορική μνήμη και πώς «εξωραΐζονται» πρόσωπα και ιδεολογίες, που αιματοκύλισαν τον κόσμο.
Στις μέρες μας, οι άνθρωποι μοιάζουν με τα πουλιά που έχασαν τα φτερά τους κι είναι αναγκασμένα να σέρνονται στο χώμα. Οι δυνατοί «ξέχασαν» τον φασισμό και γι’ αυτό γεννούν -αντανακλαστικά – νέους φασισμούς. Η λησμονιά μιας τέτοιας ιδεολογίας είναι εσκεμμένη, γιατί ο στόχος είναι ένας : η δολοφονία της εθνικής μνήμης. Γνωρίζουν καλά οι «αναμορφωτές », ότι καθετί που «πονά» ιστορικά, μένει αναλλοίωτο στη θύμηση του λαού.
Μ’ αυτόν τον «πόνο», οι άνθρωποι πορεύονται στον χρόνο και τον χώρο. Από την «πονεμένη μνήμη» γεννιούνται τα εθνικά οράματα, ισχυροποιείται η δημοκρατία και η δικαιοσύνη. Όταν οι άνθρωποι ξεχνούν, εύκολα γίνονται σκλάβοι της συνήθειας και της λήθης, γίνονται οι σύγχρονοι λωτοφάγοι. Η λησμονιά της ιστορίας εξηγεί γιατί γιγαντώνονται τα φασιστικά μορφώματα, οι ιμπεριαλιστικές πολιτικές, οι φασισμοί κάθε είδους. Όταν οι λαοί ξεχνούν κι απλώς βιοπορίζονται, είναι καταδικασμένοι να «χάνονται».
Λοιπόν, η ανθρωπότητα στόμωσε. Οι μεγάλες –αστικές- δημοκρατίες δεν έχουν πλέον κωλύματα να στηρίξουν φασιστικά κινήματα, φτάνει να προωθούνται τα συμφέροντά τους. Παράλληλα, επιθυμούν να γίνονται κι άλλες «παγκόσμιες δουλειές», που σχετίζονται με τον έλεγχο των πλουτοπαραγωγικών πηγών. Εμφανίζονται οι ηγέτες της Δύσης, ως οι στυλοβάτες του ελεύθερου κόσμου που δεν χάνουν την ευκαιρία να επιδεικνύουν τις δημοκρατικές τους ευαισθησίες. Εύκολα, επικαλούνται τα γκούλαγκ, τις σταλινικές διώξεις, τον «κακό» Μιλόσεβιτς, τον «δικτάτορα» Καντάφι, τον «αιμοσταγή» Άσαντ.
Όμως, αποσιωπούν τη φασιστική λαίλαπα του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου (1939 – 1945), τις γενοκτονίες που πραγματοποίησαν οι ίδιοι σε διάφορα μέρη του πλανήτη, τις ιμπεριαλιστικές τους επεμβάσεις. Οι κορυφαίοι ηγέτες της Ευρώπης : Μέρκελ, Μακρόν, Μέι στηρίζουν τους Ουκρανούς φασίστες μόνο και μόνο για να πληγεί γεωπολιτικά η Ρωσία. Επίσης, συνδράμουν με ό,τι μπορούν τους Σαουδάραβες και Ερντογκάν, γνωστούς διακινητές του ισλαμοφασισμού.
Πέρα όμως από αυτά, ο θάνατος της μνήμης ισοπεδώνει τη συλλογική συνείδηση, κατ’ επέκταση δεν συντελεί στην -πραγματική – συμφιλίωση των λαών. Η ισοπέδωση των συνειδήσεων είναι ένας εμφανής στόχος της παγκοσμιοποιημένης πολιτικής. Το πρώτο στάδιο είναι η κυριαρχία της λήθης. Ο πολίτης -καταναλωτής δέχεται νυχθημερόν τόνους ψευτιάς, φόβου και χυδαιότητας.
Η δολοφονία της «πονεμένης μνήμης» γίνεται κάθε μέρα. Αυτό επιτυγχάνεται κυρίως με τη συνδρομή της ψηφιακής – τηλεοπτικής εικόνας. Σερβίρουν φόβο και ψέματα στους πολίτες, και ετοιμάζουν τις ιμπεριαλιστικές τους επεμβάσεις. Η «καταστροφή» της μνήμης είναι το εργαλείο για να «διορθώνουν» τη ζωή, από τυχόν επαναστατικές παρεκβάσεις και λαϊκές αντιστάσεις. Πλέον δεν υπάρχουν καταστροφές και γενοκτονίες. Όλα ανήκουν σ’ ένα μακρινό παρελθόν που δεν επηρεάζει το παρόν, ούτε και το μέλλον. Αυτά που είναι χρήσιμα και ωφέλιμα, είναι οι αγορές, οι αριθμοί και τα κέρδη των πολυεθνικών. Ενίοτε και οι τζιχαντιστές για ενδυνάμωση του φόβου.
Φασισμός είναι η άρνηση της ζωής. Είναι το μίσος για τη δικαιοσύνη και την ελευθερία. Στη Σοβιετική Ένωση, οι φασίστες σκότωσαν δώδεκα εκατομμύρια αμάχους (παιδιά και γυναίκες). Ό,τι έμβιο έβρισκαν οι πολιτισμένοι τής νέας τάξης, το εξαφάνιζαν με διάφορους «εκτελεστικούς» τρόπους. Και όλοι γνωρίζουν ότι αυτοί οι άμαχοι δεν ήταν φανατικοί κομμουνιστές, ούτε αιμοδιψείς μπολσεβίκοι. Είναι απλό, ο φασισμός έχει ένα στόχο : τη συντριβή του ανθρώπου.
Οι Ελληνοκύπριοι, από το 1974, έχουν ένα σύνθημα : δεν ξεχνώ . Και εμείς για τους σφαγιασθέντες Καλαβρυτινούς, για όλους τους αντιφασίστες που θυσιάστηκαν την περίοδο 1939 – 1945, το ίδιο σύνθημα πρέπει να «υπερασπιστούμε» : δεν ξεχνώ.
