Ανοιχτή επιστολή προς τους μαθητές
Γράφει ο Νίκος Μάντζιος, M.Sc, M.ed, Μαθηματικός, Ειδικός Παιδαγωγός, Συγγραφέας
Ο στόχος σου όταν γράφεις ένα διαγώνισμα ή στις Πανελλήνιες Εξετάσεις, είναι να γράψεις καλά. Το να γράψεις καλά, για παράδειγμα στα Μαθηματικά, σημαίνει να λύσεις τις ασκήσεις που σου δίνονται.
Τα «όπλα» σου είναι η γνώση της θεωρίας, της μεθοδολογίας, η πληθώρα των παραδειγμάτων που ο καθηγητής σου επέδειξε και ο αριθμός των ασκήσεων που μόνος σου κατάφερες να λύσεις ή τουλάχιστον προσπάθησες να λύσεις. Να θυμάσαι ότι το κέρδος στην προσπάθεια επίλυσης μιας άσκησης δεν είναι μόνο η λύση της, αλλά η ίδια η διαδικασία. Αξία, (κατά τον ποιητή), δεν έχει μόνο να φθάσεις στην Ιθάκη, αλλά και το ταξίδι προς την Ιθάκη.
Γιατί το «ταξίδι» προς τη λύση μιας άσκησης σε κάνει σοφότερο. Πώς; Μα με τις ιδέες που «κατεβάζεις», που προσπαθείς να τις εφαρμόσεις, δεν σου βγαίνουν, σκέφτεσαι κάτι άλλο, που σε οδηγεί σε κάτι άλλο και αυτό με τη σειρά του σε κάτι καινούργιο μέχρι η λύση να «ξεπεταχτεί» μπροστά σου στο τέλος του λαβυρίνθου. Και αν τη λύση δεν καταφέρεις να τη βρεις, μη στενοχωριέσαι. Το ταξίδι ήταν έτσι κι αλλιώς συναρπαστικό και σε έκανε να θυμηθείς και να σκεφτείς ένα σωρό πράγματα σχετικά με το πρόβλημά σου.
Όμως πόσες φορές έχεις δει ή ακούσει συμμαθητές σου που είναι πολύ καλά προετοιμασμένοι και διαβασμένοι, να αποτυγχάνουν στις εξετάσεις! Τι έφταιξε; Ποιος ήταν ο λόγος που δεν μπόρεσαν να αποδώσουν ανάλογα με τις δυνατότητές τους; Μήπως εκτός από τις γνώσεις υπάρχουν και κάποιοι άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν την επίδοση; Ποιοι να είναι άραγε αυτοί οι «αόρατοι εχθροί» που σε εμποδίζουν να γράψεις καλά ενώ έχεις διαβάσει;
Πολλές φορές έχεις πιάσει τον εαυτό σου να σκέφτεται λίγο πριν διαγωνιστεί σε κάποιο μάθημα, το τι θα σκεφτούν και τι θα πουν οι γονείς σου, οι φίλοι σου, οι συμμαθητές σου, οι καθηγητές σου, αν δεν γράψεις καλά. Σκέφτεσαι ήδη ότι δεν θα γράψεις καλά και προεξοφλείς την αποτυχία σου πριν ακόμα δεις τα θέματα των Εξετάσεων και πριν ακόμα αρχίσεις την προσπάθεια. Αυτό βέβαια σου προκαλεί άγχος και ανησυχία που είναι, όπως πολύ καλά ξέρεις, οι χειρότεροι σύμβουλοι στην προσπάθειά σου.
Οι αρνητικές σκέψεις που κάνεις πριν και κατά τη διάρκεια της εξέτασης, «μπλοκάρουν» τη σκέψη και δεν σε αφήνουν να συγκεντρωθείς. Σκέψεις όπως: «δεν αξίζω», «είμαι άχρηστος», «τα ξέχασα όλα», «δεν θα γράψω τίποτα», οδηγούν με …μαθηματική ακρίβεια στην αποτυχία. Φαντάσου αυτές τις σκέψεις να… «τρώνε πόρτα» στο club του μυαλού σου. Και αν κάποια τέτοια παρείσακτη σκέψη καταφέρει να εισχωρήσει, αντιμετώπισέ την αντιτάσσοντας μία θετική.
Για παράδειγμα: «Δύσκολη αυτή η άσκηση. Δεν θα καταφέρω να τη λύσω. Όμως έχω καταφέρει να λύσω τόσες και τόσες και ακόμα πιο δύσκολες. Μπορώ να την κάνω». Ενθάρρυνε συνεχώς τον εαυτό σου λέγοντας του ότι τέτοιες ασκήσεις σαν και αυτές που λύνεις αυτή τη στιγμή, έχεις κάνει πολλές και ότι κατέχεις τις απαραίτητες γνώσεις για να τις λύσεις. Δεν είναι δα φτιαγμένες για να λυθούν από …εξωγήινους, αλλά από σένα. Άρα είναι του χεριού σου. Η λύση είναι δίπλα σου, είναι απλή και την έχεις δει και ακούσει πολλές φορές.
Απλά συγκεντρώσου και ανακάλεσέ την στη μνήμη σου. Να ξέρεις ότι η άσκηση που προσπαθείς να κάνεις είναι λιγότερο δύσκολη απ’ ότι εσύ τη βλέπεις λόγω ψυχολογικής και χρονικής πίεσης. Φαντάσου τον εαυτό σου να λύνει αυτή την άσκηση στο σπίτι σου, ήρεμα, έχοντας δίπλα σου ένα αγαπημένο σου πρόσωπο που σου δίνει κουράγιο. Και αν είσαι οπαδός του «πιο καλή η μοναξιά», τότε δώσε εσύ κουράγιο και θάρρος στον εαυτό σου μιλώντας του όπως θα μιλούσες στον καλύτερό σου φίλο.
Πες του όμορφα πράγματα: «Σε εγκρίνω και σε υποστηρίζω. Θα τα πας περίφημα. Έκανες προσπάθεια και το αξίζεις. Δεν είναι τόσο τραγικά. Θα τα καταφέρεις. Απάντησα και σ’ αυτό το ερώτημα. Κουράγιο, όπου να’ ναι τελειώνω. Θα πετύχω γιατί το θέλω εγώ και όχι για να ικανοποιήσω τους άλλους. Σε λίγο καιρό αρχίζουν οι διακοπές και μετά… φοιτητής. Ωραία ζωή! Να λες αυτό που θέλεις να συμβεί και όχι αυτό που φοβάσαι ότι θα συμβεί!!!.
Δώσε μία διαφορετική ερμηνεία στα αρνητικά συναισθήματα που σε κατακλύζουν. Πες στον εαυτό σου: Έχω άγχος γιατί νοιάζομαι γι’ αυτό που κάνω και αυτό με κρατάει σε εγρήγορση και ετοιμότητα.
Όταν κάπου «κολλήσεις» και μαύρες σκέψεις αρχίζουν να σε πολιορκούν, κλείσε τα μάτια, πάρε μερικές βαθιές ανάσες και δώσε μόνος σου μονολεκτική απάντηση στο απλό ερώτημα: «Έτσι όπως σκέφτομαι και αισθάνομαι τώρα, με βοηθάει να αποδώσω καλύτερα ή μου προκαλεί άγχος και πανικό;». Και αν αισθάνεσαι ότι ο χρόνος και το άγχος σε πιέζουν, δήλωσε με στόμφο στον εαυτό σου: «Ωραία! Λειτουργώ και αποδίδω καλύτερα κάτω από πίεση».
Σε κάθε μάθημα που δίνεις, να είσαι συγκεντρωμένος στην προσπάθεια που κάνεις εκείνη τη στιγμή προσπαθώντας να γράψεις όσο καλύτερα γίνεται. Δεν σκέφτεσαι πως έγραψες προχθές ή πως θα γράψεις μεθαύριο. Αυτά δεν μπορείς να τα ελέγξεις. Ούτε σε απασχολεί τι βαθμό θα πάρεις στο τέλος ή αν θα πετύχεις στις εξετάσεις ή σε ποια σχολή θα μπεις. Αυτά δεν εξαρτώνται μόνο από εσένα αλλά και από άλλους παράγοντες. Αυτό που εξαρτάται πλήρως από σένα, αυτό που εσύ ελέγχεις, είναι αυτό που κάνεις αυτή τη στιγμή. Κάντο λοιπόν όσο καλύτερα μπορείς.
Στο τέλος της εξέτασης, αντάμειψε τον εαυτό σου με ένα γερό «Μπράβο!» για οτιδήποτε πέτυχες και κατάφερες να γράψεις σ’ αυτό το μάθημα. Αν δεν πήγες τόσο καλά όσο περίμενες, θεώρησε το ότι οφείλεται στη μικρή ίσως προσπάθεια που κατέβαλες ή στην ανεπαρκή μελέτη και όχι γιατί είσαι ανίκανος. Σίγουρα αξίζεις κάτι παραπάνω από αυτό που γράφεις στις εξετάσεις. Εξάλλου, τα λάθη είναι ανθρώπινα και εσύ δεν είσαι… ημίθεος. Στο κάτω – κάτω, οι Πανελλήνιες Εξετάσεις δεν είναι δα και το τέλος του κόσμου, ούτε η μοναδική ευκαιρία της ζωής σου. Δοκιμασίες σαν και αυτή θα περάσεις πολλές.
Θυμήσου όμως (έτσι, για να ανεβεί το ηθικό σου), ότι είσαι μαθητής σε ένα Νομό που είναι κάθε χρόνο ανάμεσα στους πρώτους σε επιτυχίες για την εισαγωγή στα Πανεπιστήμια. Αυτό σημαίνει ότι εσύ γράφεις καλύτερα απ’ τους άλλους Έλληνες… συναγωνιστές και είσαι ο «εκλεκτός» σ’ αυτήν την προσπάθεια.
Θεώρησε τις εξετάσεις ως «αναγκαίο κακό». Πως θα σου φαινόταν άραγε η ιδέα, ο άνθρωπος που κρατάει ένα νυστέρι και θα σε εγχειρίσει αύριο, μεθαύριο (κούφια ή ώρα), ή οδηγεί το αεροπλάνο που ταξιδεύεις, ή σχεδιάζει την πολυκατοικία που θα μείνεις, να μην είχε ποτέ στη ζωή του υποβληθεί σε εξέταση γνώσεων! (Μπρρρ…. ανατριχιάζεις και που το σκέφτεσαι!!!).
Ενίσχυσε λοιπόν την αυτοπεποίθησή σου και έλεγξε το άγχος σου ενθαρρύνοντας τον εαυτό σου με σκέψεις θετικές που σε βοηθάνε, σε κάνουν να αισθάνεσαι όμορφα και επικεντρώνουν την προσοχή σου σ’ αυτό που κάνεις. Το μυστικό της επιτυχίας είναι να αφήσεις έξω απ’ την αίθουσα τις αρνητικές σκέψεις και τις επικριτικές ετικέτες που σου βάζουν οι άλλοι και εσύ ο ίδιος.
Κάνε λοιπόν τον εαυτό σου τον πιο ένθερμο οπαδό και σύμμαχο σ’ αυτή τη σκληρή μάχη που δίνεις.
Μίλα του…
