ΤΗΣ ΙΩΑΝΝΑΣ ΧΑΡΜΠΕΑ κοινωνιολόγου/εγκληματολόγου/συγγραφέως
O Χριστιανισμός ανέκαθεν ήταν υπέρ της ολόσωμης ταφής των νεκρών και η Εκκλησία δεν μπορεί να δεχθεί την καύση των σωμάτων των νεκρών, διότι αντιβαίνει στη δημόσια τάξη και στα χρηστά ήθη. Στην Καινή Διαθήκη δεν υπάρχει κάποιο σημείο το οποίο να απαγορεύει ή να επιτρέπει την καύση των νεκρών. Αυτό που αξίζει προσοχής είναι ο ενταφιασμός και όχι η καύση του ιδρυτού του χριστιανισμού, του Ιησού Χριστού.
Με τον ενταφιασμό Του, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι εξαγιάστηκε η ταφή των νεκρών ως σωστή πράξη αντιμετωπίσεως των κεκοιμημένων χριστιανών, οι οποίοι είναι και οφείλουν να είναι μιμητές του Χριστού. Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, το γεγονός ότι την εποχή που ήλθε ο Χριστός στον κόσμο και οι Απόστολοι εκήρυξαν, όλοι οι γύρω λαοί συνήθιζαν εκτός από την ταφή και την καύση των νεκρών. Στην Εκκλησία, όμως, δεν επικράτησε, αλλά ούτε και επετράπη ποτέ η καύση των νεκρών.
Οι Πατέρες της Εκκλησίας αναφέρουν ότι η καύση είναι πράξη καταδικαστέα. Η ταφή καταγγέλλει ή προϊδεάζει και προλέγει την ανάσταση των νεκρών. Θεωρούν ότι η ταφή είναι σύμβολο, απόδειξη και ομολογία πίστεως και ελπίδας στην αθανασία της ψυχής, στην ανάσταση των νεκρών και στην αιώνια ζωή. Το σώμα είναι ναός του Αγίου Πνεύματος, είναι ο φορέας της τιμής, ο ναός που κατοικεί το αθάνατο πνεύμα και δεν είναι το φυλακτήριο της ψυχής όπως ισχυρίζονταν πολλοί αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι.
Η νεκρώσιμος ακολουθία αναπτύσσει θεολογικά τη φυσική λύση του ανθρωπίνου σώματος, το οποίο είναι φυσικό στη σύστασή του, έχοντας έρθει από το μη είναι στο είναι, από την ανυπαρξία στην ύπαρξη. Εκτός από τα παραπάνω, η ολόσωμος ταφή συνδέεται στενά με τις αισθήσεις και μία σχετική επαφή με το ανθρώπινο σώμα, κάτι που δεν μπορεί να συμβεί με την τέφρα.
Όλα τα τροπάρια της εξοδίου ακολουθίας κάνουν λόγο για κεκοιμημένο κι όχι αποτεφρωμένο, για σώμα που βρίσκεται μπροστά μας και πρόκειται να δοθεί ο τελευταίος ασπασμός από τους συγγενείς, γνωστούς και φίλους. Επιπλέον, η εκκλησιαστική ακολουθία της ταφής έχει σχέση με ενταφιασμό σώματος κι όχι με ενταφιασμό της τέφρας. Η ταφή προτιμάται από την καύση γιατί είναι η πιο φιλική και η πιο αξιοπρεπής αντιμετώπιση των σωμάτων των νεκρών.
Το ενταφιασμένο σώμα γίνεται αντικείμενο φροντίδας και προσευχών αλλά και αφορμή για συνειδητοποίηση της ματαιότητας των εγκοσμίων απολαύσεων. Διότι, είναι διαφορετικά την στιγμή της τελετής να βλέπει κανείς μπροστά του το «λείψανο» του συγγενή ή του φίλου και διαφορετικά ένα κουτί που περιέχει τέφρα μετά από την καύση του προσφιλούς προσώπου. Δεν έχουν τα «λείψανα» την ανάγκη μας, εμείς την έχουμε.
Το κάψιμο θα ήταν ένας πλήρης αφανισμός μιας ζωντανής συνέχειας και μιας επικοινωνίας, την οποία όλοι μας επιζητούμε. Άλλωστε, τα οστά των νεκρών αποτελούν ανάμνηση της παρελθούσης ζωής, ενθύμηση της παρούσας κατάστασής τους και υπόμνηση της μελλούσης προοπτικής μας.
Η Εκκλησία, λοιπόν, αρνείται την καύση διότι αρνείται το ανθρώπινο τέλος και τη βία πάνω στον άνθρωπο.
Η προσωπική μου άποψη είναι ότι το δίλλημα καύση ή ταφή νεκρού έχει να κάνει με τον τρόπο σκέψης του καθενός, την θρησκευτική ιδεολογία που έχει υιοθετήσει από τους γονείς ή έχει διαμορφώσει ο ίδιος εδώ και χρόνια.
Υπό προϋποθέσεις και με την κατάλληλη επιχειρηματολογία και οι δύο απόψεις φαντάζουν σωστές, η καθεμία για τους δικούς της λόγους. Ίσως στο πέρασμα των χρόνων κάποια πρακτικής φύσεως ζητήματα, όπως η έλλειψη χώρων ενταφιασμού, μας κάνουν πιο ελαστικούς στη σκέψη της αποτέφρωσης.
Αλλά και πάλι μήπως τελικά θα έπρεπε να αναζητήσουμε χώρους ενταφιασμού απομακρυσμένους από κατοικημένες περιοχές και να προβλέπονται όλοι οι σχετικοί υγειονομικοί κανόνες; Η μήπως στις εποχές των εύκολων και άμεσων λύσεων, στις εποχές που έχουμε μάθει να τα κάνουμε όλα με το πάτημα ενός κουμπιού, προτιμάμε να θυσιάσουμε την ίδια την πίστη μας που λέει ότι το σώμα είναι ο ναός της ψυχής; Συνεπώς δεν πρέπει να το καταστρέψουμε.
Γίναμε λοιπόν τόσο τεμπέληδες που αντί να δούμε ένα πρόβλημα στη ρίζα του και να το καταπολεμήσουμε εκεί, προτιμάμε να κόβουμε τα άρρωστα κλαδιά του δέντρου; Προτιμάμε λοιπόν να ακυρώνουμε την πίστη μας;
Ο πιστός είναι σαν τη φωτιά και ο άπιστος σαν τον πάγο. Η φωτιά, που είναι η αγάπη, τον λιώνει τον πάγο, ενώ ο πάγος δεν μπορεί να λιώσει ή να κάψει τη φωτιά. Αυτή τη φλόγα που έχουμε πρέπει να τη μεγαλώσουμε και όχι να τη σβήσουμε.
