xristoforos Triantis

(Η 9η Φεβρουαρίου, ημέρα μνήμης του εθνικού ποιητή Διονυσίου Σολωμού, έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας.)

  Πολλά γράφτηκαν για τη γλωσσική  ανεπάρκεια των μαθητών στις Πανελλαδικές εξετάσεις και γενικότερα στις  γραπτές (και προφορικές) δοκιμασίες που αφορούν τα γλωσσικά μαθήματα. Επιστήμονες και δημοσιογραφούντες  προσπάθησαν να ανακαλύψουν τα αίτια της αδυναμίας των ελληνοπαίδων να αντιληφθούν και να κατανοήσουν μια σειρά λέξεων και φράσεων, νοημάτων και ιδεών. Αλλά πέρα από τους αφορισμούς και τα ευχολόγια (συν τις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις), η παράθεση κάποιων σκέψεων και παραδειγμάτων προσδιορίζει το πρόβλημα (γιατί  είναι πρόβλημα και μάλιστα ουσίας).

   Κατ’ αρχήν,  η γλωσσική πενία είναι συνυφασμένη με την κοινωνία, με το σχολείο και την εκπαιδευτική διαδικασία. Ένας ακόμα παράγοντας που καθορίζει το γλωσσικό υπόβαθρο είναι η οικογένεια. Η πολιτική εξουσία έχει κι αυτή ένα μεγάλο μερίδιο για τη γλωσσική υποβάθμιση. Τέλος, ο τηλεοπτικός και μιντιακός – ψηφιακός λόγος δίνουν τη χαριστική βολή στον γλωσσικό κώδικα.

  O ΠΕΡΙΚΛΗΣ στον Επιτάφιο Λόγο,  λέει «Από ποιες αρχές όμως φτάσαμε σ’ αυτό το σημείο ακμής και με ποιο πολίτευμα και με ποιους τρόπους ζωής δημιουργήθηκε το μεγαλείο της Αθήνας». Κάθε κοινωνία λοιπόν, η οποία στηρίζεται σε αρχές και αξίες είναι βέβαιο ότι θα μεγαλουργήσει. Η σημερινή ελληνική πραγματικότητα δυστυχώς, δεν έχει να επιδείξει ανάλογες αρχές, που θα οδηγήσουν τον λαό στην «ανάταση».

 Η διαστρεβλωμένη εικόνα αντανακλάται πρώτιστα στη γλώσσα. Αυτές είναι οι επικρατούσες αρχές μας : διάκριση χωρίς κόπο, κοινωνική ανέλιξη με αναξιοκρατικές διαδικασίες, άγνοια των παραδόσεων, συσσώρευση υλικών αγαθών, αμοραλισμός  και πάνω από όλα το «συμφέρον» (το προσωπικό και το οικογενειακό, τίποτ’ άλλο). Όλα αυτά συνθέτουν το «νεοελληνικό γίγνεσθαι». Πώς θα ξεφύγουν τα παιδιά  από το ασφυκτικό αυτό πλαίσιο ; «Μα μέσα από το σχολείο»,  θα ήταν η δόκιμη  (κι εύκολη) απάντηση.

  Το ελληνικό σχολείο έχει αποτύχει. Αυτό αποδεικνύεται από μικρές και μεγάλες λεπτομέρειες. Πλέον δεν μπορεί να εμπνεύσει έναν έφηβο να αγαπήσει ένα ποίημα,  ένα ιστορικό επεισόδιο, μια μαθηματική και φυσική έννοια, να γνωρίσει την ιστορία και τη γεωγραφία της πατρίδας, να μάθει την πλούσια γλώσσα και να μάθει να τη χρησιμοποιεί.

  Το ελληνικό σχολείο ,από τις πρώτες τάξεις, κινείται στον περίφημο αστερισμό των εξετάσεων για τα ΑΕΙ – αστυνομικές και στρατιωτικές σχολές. Στόχος  είναι να ανακαλύψουν τα παιδιά τα «κλειδιά» , με τα οποία και  θα ανοίξουν τις πύλες των πανεπιστημίων ( και της αποκατάστασης ). Όλη η ομορφιά της γνώσης  και της πνευματικής δημιουργίας (χιλιάδων χρόνων) παραβλέπεται. Τα πνευματικά αγαθά εντάσσονται σ’ ένα αναλυτικό πρόγραμμα και σε  μια συγκεκριμένη ύλη, από την οποία αυτός που «ξεφεύγει», λογίζεται εκτός της ορθής εκπαιδευτικής  διαδικασίας.

   Μετά έρχεται η ελληνική οικογένεια. Επιτελεί  σε κάποιο βαθμό τον ρόλο της να εκπαιδεύσει  «εν παιδεία» τα τέκνα της,  όπως άφησε παρακαταθήκη ο Απόστολος ΠΑΥΛΟΣ; Σε μια προσωπική του εξομολόγηση ο ισραηλινός συγγραφέας ΑΜΟΣ  ΟΖ, ανέφερε ότι απέκτησε αυτήν την πνευματικότητα,  γιατί μέσα στην οικογενειακή εστία , εκτός των παραμυθιών των παππούδων, οι συζητήσεις των γονέων αφορούσαν  την πολιτική, την ιστορία, τα παγκόσμια προβλήματα, τις  επιστημονικές ανακαλύψεις. Χάρη σ’ αυτές τις βάσεις έγινε συγγραφέας.

Οι Έλληνες γονείς τι συζητάνε με τα παιδιά τους; Ποιες είναι οι αναφορές τους πάνω σε ζητήματα  της πολιτικής και των προβλημάτων που ταλανίζουν την υφήλιο και τη χώρα; Ποια γλωσσική παιδεία χρησιμοποιούν για να εκπαιδεύσουν  τους νεαρούς βλαστούς τους; Η πλειοψηφία -απλώς-   χρηματοδοτεί τα ποικίλα φροντιστήρια, και ως «μοναδική διέξοδο» έχει την επιτυχία του παιδιού στις πολυδιαφημισμένες σχολές. Το σπουδαιότερο, όμως, είναι ότι αδιαφορεί – παντελώς – για τα πνευματικά εφόδια  που είναι απαραίτητα ν’ αποκτήσει το παιδί . Εφόδια «αθάνατα» που δεν σε κάνουν πλούσιο ,σε κάνουν όμως  πολίτη με κρίση και άποψη.

   Από την άλλη,  ο λόγος των πολιτικών κομμάτων και των πολιτικών έχει χάσει τη σαφήνεια και σκόπιμα χρησιμοποιείται στην πιο εκλαϊκευμένη μορφή του. Στόχος είναι ( όπως ισχυρίζονται οι ίδιοι ) η γλωσσική επικοινωνία να γίνεται δήθεν «λαϊκή». Έτσι , «καταστρέφουν» την ελληνική γλώσσα. Συμπεριφέρονται σαν κινηματογραφικοί αστέρες, που  έχουν ως κύρια ενασχόληση την αποχαύνωση των Ελλήνων. Σύμμαχοί  τους, στη «δολοφονία» της γλώσσας μας, έρχονται οι τηλεοπτικοί δημοσιογράφοι και παρουσιαστές.

Εμφανής η έλλειψη στοιχειώδους  πνευματικότητας  και κύρους, σοβαροφάνεια επενδυμένη με βαρβαρισμούς  και  σολοικισμούς. Γραικυλισμός και χαμέρπεια χαρακτηρίζουν τους εν λόγω ηλεκτρονικούς πρωταγωνιστές. «Βλάπτουν κ’ οι τρεις τους την Συρία το ίδιο», ο μεγάλος Αλεξανδρινός δίνει την απάντηση. Μέσα σε αυτόν τον ιδιόμορφο γλωσσικό  κυκεώνα κινείται η ελληνική μαθητιώσα νεολαία .

Προς επίρρωση όλων αυτών ακολουθεί και η στάση των εκπαιδευτικών. Μεγάλο μερίδιο ευθύνης αναλογεί σε δάσκαλους και καθηγητές. Αν  δεν υπάρχει το μεράκι, αν ο δάσκαλος δεν αγαπάει τη διδασκαλία ( όχι με την εξουσιαστική της διάσταση, αλλά με εκείνη της προσφοράς), ο μαθητής το εισπράττει και τα αποτελέσματα είναι απογοητευτικά.

  Ο ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ  ΣΟΛΩΜΟΣ*  έγραψε «μήγαρις έχω τίποτε  άλλο στον νου μου πάρεξ ελευθερία και γλώσσα» . Ας διδαχτούμε από αυτούς τους  στίχους  και ας κάνουμε προμετωπίδα της εκπαίδευσης τα λόγια του εθνικού μας ποιητή. Είναι το ελάχιστο και το μέγιστο.

 ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ*  : (8 Απριλίου 1798 − 9 Φεβρουαρίου 1857)

Load More Related Articles
Load More In Βήμα των πολιτών
Comments are closed.

Check Also

Η Νικολέτα Τζιωρτζιώτη, για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας Αγρότισσας. «Ή ηρωίδα της υπαίθρου»

       Μάνα-Γη-Γυναίκα-Λεβεντογεννημένη-Ευλογημένη για τους καρπούς της.   Γιατί η γη…